Imam Rabbani

Lindi 15 Shevval 971 Hixhri (1563) në Serhend, afër qytetit Lahor në Indi, sot Pakistan. Jetë ndërroi më 28 Sefer 1034 (1624). Emri e tij është Ahmed B. Abdulahad Faruki Serhendi, dhe ka qenë prej sojit të Omerit r.a., prandaj është quajtur Faruki. Është i njohur me emrin Imam Rabbani dhe titullin Muxheddidi’l-elfi’s-sani (Rigjallëruesi i Mileniumit të Dytë). Të gjitha dituritë, Imam Rabbani i mori nga babai i tij, Shejh Mevlana Abdulahad. Më pas mësoi edhe nga dijetarët e tjerë të mëdhenj të asaj kohe. Tarikati i tij është Nakshibendi, e medh’hebi i tij është Hanefi.

  

 

MEKTUBAT-i RABBANI

Letrat e Imam Rabbanit

 

LETRA 25

Shkruar Haxhi Xhihanit. Inkurajim për përshtatje zotërisë tonë Sejjidul-murselin Resulallahut dhe Hulefai Rashidin – Ebu Bekir, Omer, Osman dhe Ali k.s.. Zotërisë tonë Resulallahut s.a.v.s., dhe të tjerëve salavatet më të përsosura dhe selamet më të plota u qofshin.

Allahu Teala i bëftë zemrat e juaja të përkryera, e zgjeroftë gjoksin tuaj, ju pastroftë prej të këqijave; trupin e juaj e ngrohtë në dhikër e ibadet. Të gjitha këto, bile edhe arritja në përkryerje e ruh’it, sirr’it, hafa’së dhe ahfa’së, janë të lidhura me përshtatje zotërisë tonë Resulallahut s.a.v.s.. Atij dhe ehli-bejtit të tij i qofshin salatet më të larta dhe selamet më të përsosura.

Atëherë, edhe ju duhet t’i përshtateni Resulallahut s.a.v.s.. Pas tij Hulefai Rashidinëve që kanë arritur rrugën e drejtë, duhet të ndiqni rrugën e tyre. Sepse ata janë yjet e udhëzimit në rrugën e drejtë dhe diejt e velajetit. Ai që arrin nderin që t’ju përshtatet atyre, njihet që ka arritur në shpëtim të madh. Ata që ndahen prej rrugës e tyre, devijojnë nga rruga e drejtë, pësojnë fatkeqësi.

Dy fëmijët e të ndjerit Shejh Sultanit janë në gjendje të vështirë materiale. Kërkesa jonë është që t’ju arrini atyre në ndihmë. Kjo punë e ndershme ju takon juve. Bile, kjo bamirësi u është dhënë juve për të plotësuar nevojat e të gjithë njerëzve. Allahu Teala iu shtoftë sukseset në këtë rrugë.

Selam juve dhe të tjerëve që u përshtatën udhëzimeve.

 

LETRA 36

Shkruar shejh Haxhi Mejan Muhammed el-Lahorit. Shpjegim që sheriati siguron  të gjitha lumturitë që i takojnë kësaj bote dhe ahiretit, dhe që tarikati dhe hakkikati janë në shërbim të sheriatit.

Allahu Teala realizoftë arritjen e hakkikatit për të gjithë ne, në hakkikatin e sheriatit të Zotërisë tonë Muhammed Mustafasë s.a.v.s.. Salat, selam dhe tahijjat i qoftë atij që solli sheriatin. Çdokush që thotë amin, Allahu Teala e mëshiroftë.

Ta dish që sheriati përbëhet prej tri esencave: ilm [dituri], amel [punë]  dhe ihlas [sinqeritet; të pasurit qëllim vetëm rizanë (kënaqësinë) e Allahut Teala në ibadet dhe në punë]. Pa u vendosur secila nga këto tri pjesë, veç e veç, në vendin e vet, as sheriati nuk realizohet plotësisht dhe si duhet. E kur realizohet sheriati me këto tri pjesë, realizohet edhe kënaqësia e Allahut Teala, që është kënaqësi mbi të gjitha kënaqësitë e kësaj bote dhe ahiretit. Ky kuptim, edhe më bukur tregohet me këtë ajet:

Por rizaja (kënaqësia) e Allahut është shpërblimi më i madh. (9-Teube: 72)

Për këtë shkak, sheriati është bërë garant për të gjitha kënaqësitë në këtë botë dhe në ahiret, dhe asgjë që na nevojitet nuk ka mbetur jashtë sheriatit. Për sufitë që theksojnë tarikatin dhe hakkikatin – ato janë ndihma për pjekurinë dhe plotësimin e pjesës së tretë të sheriatit – ihlasit. Qëllimi i mësimit të hakkikatit dhe tarikatit është që të plotësohet sheriati, dhe nuk është për ndonjë qëllim tjetër jashtë sheriatit.

Gjatë ngritjeve të vazhdueshme shpirtërore [suluk] në tarikat, përjetimet, gjendjet, pamjet, dituritë, dhe marifetet mes sufive, nuk njihen në esencë (nuk njihen prej esencave të synimit). Të gjitha këto përbëhen prej paramendimeve/përfytyrimeve dhe iluzioneve, që përdoren për edukimin e fëmijëve të tarikatit. Me qëllim që të kalohen të gjitha këto, duhet të arrihet në makamin riza (kënaqësi). Sepse  qëllimi i kalimit të makameve të tarikatit dhe hakkikatit është të fitohet ihlasi. Ky ihlas  hap rrugën  për të përfituar makamin riza. Pra, fundi i ngritjes shpirtërore [suluk] dhe makameve të xhezbes është makami riza. Pasi të kalohen tri texhelitë (esma, sifat dhe dhati texhelitë), vetëm një në mijëra njerëz arrin makamin ihlas dhe riza, si dhe mushahedet (soditjet shpirtërore) të arifëve.

Vetëm ata me të meta dhe të paplotësuarit pranojnë gjendjet dhe vexhdetet (dashuri, pasion, dëshirë e zjarrtë) si synim të vërtetë, kurse mushahedet dhe texhelitë i shohin si qëllim kryesor. Ata nuk mund të tejkalojnë burgosjen përbrenda botës së paramendimeve/përfytyrimeve dhe iluzioneve, dhe me këtë bindje mbesin të varfër nga kemalati (përsosmëria) e sheriatit. Këtë kuptim, më së miri e tregon ajeti:

Por për idhujtarët është e rëndë ajo, në të cilën po i fton ti. Allahu zgjedh për këtë fe kë të dojë dhe udhëzon drejt saj këdo që kthehet tek Ai me pendim. (42-Shura: 13)

Po, përfitimi i makamit ihlas (arritja në shkallën e rizasë) është i lidhur me kalimin nëpër këto gjendje dhe vexhdetë, dhe  me realizmin në fjalë të diturisë dhe marifetit. Këto që u përmendën janë përgatitje për arritjen e rizasë së Allahut Teala (asaj që kërkohet), dhe fillimi i realizimit të qëllimit.

Për këtë fakir, ky përfundim i hakkikatit doli në shesh pas plot dhjetë vite të veprimit në tarikat me bereqetin e Habibullahut Muhammed Mustafa s.a.v.s., dhe dëshmia e sheriatit u bë e dukshme. Edhe pse unë kurrë nuk kam qenë i lidhur për  halet (gjendjet) dhe vexhdetë. Në shikimin tim nuk kishte asgjë përveç realizimit në esencë të sheriatit, mirëpo esenca e gjërave është paraqitur pas dhjetë viteve të plota,  në një mënyrë plotësisht të qartë. Dhe e falënderoj Allahun për këtë, hamden kesiren, tajjiben, mubareken fihi.

Lajmi i vdekjes së shejh Mejan Xhemalit pikëllon të gjithë myslimanët. Ju lutem shprehni ngushëllimet e mia fëmijëve të tij, dhe në emër të këtij fukaraje lexoni një Fatiha. Ve’s-Selam.

 

LETRA 40

Shkruar shejhut Muhammed  Çeteri. Letra flet për realizmin e ihlasit, që është e treta e tri pjesëve të dritës së sheriatit, dhe që tarikati dhe hakkikati janë në shërbim të sheriatit.

Ne e falënderojmë Allahun Teala dhe i dërgojmë salat dhe selam Resulit të Tij.

I nderuar, pas kalimit të stacioneve të ngritjeve (suluk) dhe shkallëve të xhezbes, m’u bë e qartë se qëllimi i udhëtimit shpirtëror (sejr-i suluk) është realizimi i shkallës së ihlasit.

Realizimi i shkallëve të ihlasit është i lidhur me zhdukjet e të gjithë zotëve dhe idhujve, të jashtëm dhe të brendshëm. Ihlasi është një pjesë e pjesëve të sheriatit. Sheriati i ka tri pjesë: ilm (njohuri), amel (puna) dhe ihlas (sinqeritet – qëllim vetëm rizaja e Allahut Teala, edhe në ibadet edhe në punë).

Tarikati dhe hakkikati janë në shërbim të sheriatit për të plotësuar atë pjesë të sheriatit që i takon ihlasit. Kjo është esenca. Por, këtë hakkikat nuk mund të kuptojë mendja e secilit. Shumica  janë në  gjumë, në ëndrra dhe në shpresa; si mund arrihet plotësimi i sheriatit duke u kënaqur vetëm me gjëra të paqëndrueshme? A munden të tillët të arrijnë esencën e tarikatit dhe hakkikatit? Duke menduar se lëvozhga është sheriati dhe bërthama hakkikati, ata nuk mund të kuptojnë se çka është esenca; ata janë të mashtruar me deklarata të sufive në ekstazë, me çfarëdo lloj gjendje dhe me shkallët e ulëta. Allahu Teala i drejtoftë ata në rrugën e drejtë.

Selam për ne dhe për të gjithë robët e mirë të Allahut Teala.

 

LETRA 48

Shkruar Sejid Nakib Sheh Ferid Buharit. Respekt dijetarëve, që janë bartësit e sheriatit, dhe nxënësve të tyre.

Allahu Teala ju ndihmoftë kundër armikut  për nder të  prijësit të pejgamberëve, le të jenë salavatet, teslimijet dhe tehijjata mbi të dhe mbi të gjithë ata! Kam qenë i nderuar me komplimente në analizimin e letrës suaj të cilën u keni dërguar udhëtarëve në rrugën shpirtërore. Mevlana Muhammed Kiliq Muveffak në letrën e tij shpjegoi se u është dërguar një sasi e caktuar parash nxënësve që studiojnë sheriatin dhe sufive.

Gjë e bukur nga pikëpamja e ndihmës është që përparësi u është dhënë nxënësve (në medrese) mbi sufitë. Duke pasur parasysh rregullin që “e jashtmja është treguese e të brendshmes”, ne shpresojmë se kjo përparësi  gjithashtu është edhe e brendshme:
“Prej çdo ene rrjedh ajo që gjendët në te”; kuptimi i kësaj meseleje është shumë i bukur.

Dhënia përparësi nxënësve do të thotë përcjellje e sheriatit, sepse në saje të tyre qëndron në këmbë sheriati Islam dhe feja që e solli Muhammed Mustafaja s.a.v.s.. Edhe në ditën e gjykimit njerëzit do të pyeten për sheriat e jo për tasavvuf. Çdo gjë që ka të bëjë me hyrjen në xhennet dhe shpëtimin nga zjarri është e lidhur me zbatimin e sheriatit. Krijesat më të zgjedhura, pejgamberët alejhimu’s-salavat ve’t-teslimat, kanë thirrur njerëz në sheriat duke treguar qartë se aty është burimi i shpëtimit të tyre. Qëllimi i dërgimit të këtyre  pejgamberëve ishte njoftimi me urdhrat e sheriatit.

Atëherë po kuptohet se puna më e madhe dhe më e mirë është përpjekja për të mbajtur dhe zgjeruar sheriatin dhe përpjekja për ringjalljen e të gjitha urdhrave të tij. Sidomos në këtë kohë kur janë duke u prishur esencat e Islamit.  Edhe sikur të harxhohen me mijëra dukatë në rrugën e Allahut, kjo nuk do të ishte e barabartë me sevapin e zbatimit të vetëm një çështjeje në fushën e sheriatit. Sepse zbatimi është në përputhshmëri me punën e pejgamberëve, të gjithë atyre salat dhe selam, e ata janë krijesat më të zgjedhura. Të bërit e një vepre të tillë do të thotë pjesëmarrje në vepra me këta njerëz të mëdhenj, kurse është vërtetuar se atyre u përkasin veprat më të mira. Kurse sadakanë me mijëra dukatë secili mund të bëjë.

Qëndrimi në sheriat dhe zbatimi i urdhrave të sheriatit është kundër nefsit. Sepse sheriati ka ardhur si kundërshtim i dëshirave të nefsit. Por, ndarja e pasurisë nganjëherë është në pajtueshmëri me nefsin. Sigurisht, nëse ndarja e mijëra dukateve bëhet me qëllim që të forcohet dhe përhapet sheriati, shkalla e vlerës së kësaj vepre është shumë e lartë. Për më tepër, ndarja e vetëm një centi me këtë qëllim, nuk është asgjë më pak e vlefshme se ndarja e mijëra dukateve me ndonjë qëllim tjetër. Këtu, mund të parashtrohet një pyetje e këtillë:
“Nëse një nxënës është rob i nefsit të tij, si mund t’i jepet atij përparësi mbi sufiun i cili është çliruar prej burgosjes së nefsit të vet?”, për këtë pyetje, si përgjigje mund ta them këtë:

Ai që shtron këtë pyetje nuk e ka kuptuar ende qëllimin e këtij fjalimi, e as që ka informacion për esencën e asaj që  ne duam të themi. Nxënësi i diturisë është shkak për shpëtimin e shumë njerëzve, edhe nëse është i burgosur në nefsin e tij. Kjo sepse përmes tij, njerëzit do të njoftohen me urdhrat të sheriatit. Edhe nëse ai personalisht nuk përfiton nga kjo gjendje, kështu është. E sufiu, nëse çlirohet prej nefsit  – është çliruar për vete. Jashtë vetes, ai nuk ka tjetër interesim. Përparësi i jepet atij i cili është shkaktar për shpëtimin e shumë njerëzve mbi ata që shpëtojnë vetëm veten. Kjo është një e vërtetë e pranuar nga të gjithë.

Por, nëse një sufi, pasi arrin makamet fena, beka, sejr-i anila dhe sejr-i bilah kthehet mes njerëzve me detyrë që t’i ftojë ata në rrugë të drejtë, ai është padyshim një nga ata që njofton dhe përhap sheriatin. Ai ka statusin e dijetarit  më të nderuar dhe kjo është dhunti e Allahut Teala:

Kjo është dhuntia e Allahut; Ai ia jep atë kujt të dojë. Allahu zotëron dhunti të madhe. (62-Xhumu’a: 4)

 

LETRA 58

Njoftim që ky tarikat përbëhet nga shtatë hapa, të preferuarit e Shehlerëve Nakshibendi, fillimi i sejri-suluk prej alem-i emir dhe shpjegim që kjo rrugë është rruga e as’habëve. Letra i është shkruar Sejjid Muhammedit.

Arriti letra e ndershme që dërguat. Nga letra juaj kuptova që dëshironi të dëgjoni për Nakshibenditë, dhe për këtë arsye u detyrova të shkruaj diçka, sepse këto pyetje-përgjigje janë inkurajim për bërjen e punëve të dëshiruara.

O evlad, kjo rrugë që keni marrë përbëhet prej shtatë hapave, që përshtaten me shtatë letaif-et te njeriu. Prej këtyre shtatë hapave, dy janë nga alimi halk (bota e materies) që kanë të bëjnë me kallëpin. Këtu nënkuptoj trupin dhe nefsin. Pesë hapat tjerë janë nga alemi emir (bota e urdhrit) dhe janë të lidhur për zemër, shpirt, sër, hafa dhe ahfa.

Çdonjëri prej këtyre shtatë hapave i hap dhjetëmijë perde zulmani (të errësirës) dhe nurani (dritë hyjnore). Këtë kuptim e tregon hadithi:

Mes Allahut dhe robit ekzistojnë dhjetëmijë perde të nurit dhe errësirës.

E, këta janë hapat që bëhen në alemi emir: me hapin e parë bëhet e dukshme texhelia fiil’it (të punës), me të dytin, texhelia e sifatit (cilësive), me të tretin fillojnë texhelitë e Dhatit, e pas kësaj, ndodhen gradë të cilat janë të njohura për ata që i posedojnë.

Dervishi, në secilin nga këta shtatë hapa largohet nga nefsi (vetja) dhe i afrohet Rabbit të vet. Me përfundimin e këtyre hapave plotësohet edhe afërsia. Atëherë dervishi nderohet me fena dhe beka dhe arrin në gradën velajeti hassa (evliallëku i veçantë).

Shehlerët e Nakshibendive kanë preferuar që ky udhëtim të fillohet nga alemi emir. Brenda pesë hapave të këtij udhëtimi kalohet edhe alemi halk. Kurse shehlerët e tarikateve tjera udhëtimin e fillojnë nga alemi halk. Ata mundohen me vite për të kaluar këta dy hapa. Për këtë arsye, rruga e Nakshibendive është rruga më e shkurtë. Ajo që të tjerët përfitojnë në përfundim, Nakshibenditë e përfitojnë qysh në fillim të rrugëtimit. Një varg:
“Pranvera është dëshmi e bukurisë së verës.”

Rruga e këtyre të mëdhenjve është e njëjtë si rruga e as’habëve. Allahu Teala qoftë razi prej tyre. Me një sohbet dhe shikim të Resulallahut s.a.v.s., duke u bashkuar përfundimi me fillimin, çdo as’hab ka arritur në një gradë të lartë e cila shumë rrallë u realizohet evliave të veçantë në përfundimin e udhëtimit. Për këtë arsye, Vashiu r.a., vrasësi i Hazreti Hamzës r.a., vetëm një herë që ka qëndruar në praninë e Resulallahut s.a.v.s., është bërë më i lartë se Vejsel Karani, e i cili është më i hairit nga taibinët. E pyetën Abdullah b. Mubarekun:
“A është më i latë Muaviu apo Omer b. Abdulazizi?”, e ai u përgjigj:
“Vallahi, Muaviu është aq i lartë sa që Abduazizi nuk është as sa një kokërr pluhuri që ka hyrë në hundën e kalit të Muavisë”.

Kjo është një punë që duhet mirë të mendohet, veçanërisht për këtë xhemat, i cili qysh në fillim ka arritur gradën që të tjerët e arrijnë në fund. Tani ti llogarit gradën e fundit të këtij xhemati! Si mund ta kuptojë këtë logjika e të tjerëve! Sa i bukur është ky ajet në këtë kuptim:

Askush tjetër, përveç Tij, nuk e di numrin e ushtrisë së Rabbit tënd. 74-Muddeththir: 31

E nëse i padituri u zgjat gjuhën atyre, shumë larg janë këta nga fjalët e kota;
A mundet dhelpra me hile të këpusë zinxhirët, që i mbajnë luanët që i ka gjithë bota.

Subhan Allahu juve dhe neve na nderoftë me dashurinë e këtyre të mëdhenjve të rrallë. Kjo letër, sado që është e vogël, brenda saj janë shkruar dituri dhe hakikate të larta, dhe për këtë arsye asaj duhet dhënë rëndësi.

 

LETRA 75

Shkruar për Mirza Bediuzzaman. Inkurajim për përshtatje Resulallahut s.a.v.s.

Allahu Teala ju dhuroftë selamet dhe shëndet.

Ta dish që, fitimi i lumturisë së të dy botëve është i lidhur me përshtatjen Sejjidu’l-murseni Resulallahut s.a.v.s.. Kjo përshtatje bëhet sipas shpjegimeve të dijetarëve të Ehl-i Sunnetit. Allahu Teala i shpërbleftë përpjekjet e tyre.

Së pari, njeriu duhet ta drejtojë besimin përshtatshëm me besimin e dijetarëve të Ehl-i Sunnetit ve`l-xhematit, që njihen si grupi i shpëtuar. E së dyti, duhet të mësojmë rregullat e fikh-ut, ku përfshihen: farzet, sunnetet, mustehabet, të lejuarat (hallall), të ndaluarat (haram), mekruhet (vepër që është afër haramit, e papëlqyer) dhe të gjitha gjërat e dyshimta sipas fikh-ut. Duke përdor mësimet e fikh-ut, i bëjmë punët e mira (ameli sali), në mënyrën e duhur. Pasi që përfitohen këta dy krahë, besimi dhe puna sipas fikh-ut, dhe nëse Allahu xh.sh. dëshiron, atëherë është i mundur fluturimi në botën e hakkikat-it.

Përndryshe, ngritja në atë botë të lartë është e pamundur pa këta dy krahë: besim të drejtë dhe punë të mirë. A vlen të vrapohet pas kësaj dynjaje të pavlefshme? Pasuria, gradat dhe pozitat e dynjasë nuk meritojnë përkushtim. Pasi që Allahu Teala çdo gjë e ka krijuar dhe dërguar për një shkak, atëherë duhet të kërkohet ai shkak, për të takuar Allahun Teala. Puna e vërtetë është kjo, të tjerat janë bosh.

I gëzuar qofsh që kërkon ndihmë në drejtim të duhur. Me shëndet dhe me përfitime shkoni mbrapa. Por, një kusht duhet respektuar: duhet drejtuar vetëm në një drejtim. Drejtimi në disa anë e rrënon njeriun. Është e njohur fjalia:
“Ai që qëndron në një vend, është gjithkah. Por ai që shpërndahet, nuk është askund”.

Subhan Allahu juve dhe neve na dhuroftë qëndrim në rrugën e Sheriatit të Muhammed Mustafasë s.a.v.s, selam të gjithë atyre që ndjekin rrugën e tij.

 

LETRA 79

Kjo letër i është shkruar Xhebbari Han-it. Ky sheriat i shkëlqyer i përmbledhë edhe sheriatet e më hershme dhe, përshtatja këtij sheriati është përshtatje të gjitha sheriateve.

Subhan Allahu ju bëftë të qëndrueshëm në rrugën e Sheriatit të Muhammed Mustafasë s.a.v.s., dhe në kuptimin e plotë ju drejtoftë në personalitetin e tij të shenjtë.

Robi më i dashur i Allahut dhe i dërguari i Tij, Muhammedi s.a.v.s., ka përmbledhur përsosmërinë e të gjithë emrave dhe cilësive të Allahut Teala, si dhe epërsitë dhe veçoritë e të gjithë pejgamberëve.

Libri që i ka zbritur atij përmban të gjithë librat e zbritur pejgamberëve tjerë. Sheriati i tij është esenca e sheriateve të mëhershëm. Veprimet e domosdoshme të këtij sheriati janë zgjedhur nga veprimet e sheriateve tjera, bile, janë përzgjedhur edhe nga veprimet e të melaikeve. Pejgamberit tonë dhe të gjithë  pejgamberëve tjerë salat dhe selam u qoftë.

Disa melaike janë të detyruar me kijam, disa me ruku, dhe disa me bërje të sexhdes. Njëjtë, në ummetet e mëparshëm, disa janë urdhëruar vetëm me faljen e sabahut, të tjerët me falje të namazit në ndonjë kohë tjetër. Kurse në këtë sheriat është urdhëruar përmbajtje veprave të zgjedhura nga sheriatet e mëparshme dhe nga melaiket mukarrebun. Nënshtrimi këtij sheriati dhe zbatimi i tij nënkupton nënshtrim dhe zbatimin e të gjithë sheriateve.

Padyshim, ata që e pranojnë këtë sheriat janë ummeti më i hairit. E ata që përgënjeshtrojnë atë, kanë përgënjeshtruar të gjithë sheriatet tjerë. Në të njëjtën mënyrë, ata që braktisin veprimet e urdhëruara të këtij sheriati, kanë braktisur veprimet e urdhëruara të të gjithë sheriateve.

Tutje, të mohohet Resulallahu s.a.v.s., është mohuar tërë përsosmëria e emrave dhe cilësive të Allahut. E pranimi i Resulallahut s.a.v.s. nënkupton pranimin e të gjitha këtyre përsosmërive. Për këtë arsye, ummeti më i sherrit është ai që mohon Resulallahun s.a.v.s. dhe përgënjeshtron sheriatin e tij. Prandaj Allahu Teala urdhëroi:

Beduinët janë mohuesit dhe hipokritët më të mëdhenj. 9-Teube: 97

“Arabi Muhammed a.s., Sejjid i dy botëve;
Mjerë kush te dera e tij, nuk bëhet dhé.”

 

LETRA 80

Kjo letër i është dërguar Mirza Fetullah Hakimit. Grupi që ka arritur shpëtimin brenda Shtatëdhjetë e tri grupeve (frka), është Ehl-i Sunnet ve’l Xhemat. Pengim për t’iu drejtuar dhe shoqëruar me grupet bidatxhi.

Subhan Allahu ve Teala neve dhe juve na dhuroftë qëndrueshmëri mbi rrugën e drejtë të Sheriatit të Mustafasë s.a.v.s.. Një thënie:
Puna e vërtetë është kjo, të tjerat janë bosh!

Prej shtatëdhjetë e tri grupeve, çdonjëri deklaron se i janë të nënshtruar sheriatit, dhe besojnë që sigurisht janë grupi i shpëtuar:

Secili grup krenohej me atë që kishte përvetësuar për vete. 23-Mu’minunë, 53.
Ky ajet shpjegon gjendjen e tyre.

Për të dalluar grupin e shpëtuar në mesin e këtyre grupeve të ndryshme, dëshmi është hadithi i Resulallahut s.a.v.s.:

Ata, janë në gjendjen (rrugën) që gjendem unë dhe as’habi im.

Këtu, pronari i sheriatit – Resulallahu s.a.v.s., edhe pse mjafton të përmendte vetëm emrin e vet – përmend edhe emrat e as’habëve. Kjo ka domethënien: “Rruga ime është rruga e as’habit tim dhe rruga e shpëtimit është e lidhur me përputhje rrugës së as’habëve të mi.” Me një ajet, për Resulallahun s.a.v.s. kështu është urdhruar:

Kush i bindet (nënshtrohet) Resulit, ai i është bindur (nënshtruar) Allahut. (4- Nisaë, 80)

Prej kësaj del kuptimi se kundërshtimi ndaj Resulallahut s.a.v.s. është kundërshtim ndaj Allahut Teala. Për ata që mendojnë se nënshtrimi Allahut është tjetër prej nënshtrimit Resulallahut s.a.v.s., ajeti në vazhdim na njofton se ata janë në kufër:

Dëshirojnë të ndajnë Allahun nga të dërguarit e Tij, duke thënë: ‘Ne disa i besojmë e disa nuk i besojmë’ dhe duke dashur që kështu të zgjedhin një rrugë të ndërmjetme. (4-Nisaë, 150)

Deklarimi se i nënshtrohen Resulallahut s.a.v.s. pa e ndjekur rrugën e as’habëve është një deklarim pa themel. Bile, një pohim i tillë është në fakt kryengritje ndaj Resulallahut s.a.v.s.. E si mund të arrihet shpëtimi me një rrugë të tillë? Ajeti në vazhdim tregon gjendjen e tyre:

Duke menduar se kjo do t’u sjellë dobi. Në të vërtetë, pikërisht ata janë gënjeshtarët. (58-Muxhadele, 18)

Nuk ka dyshim se ata që ndjekin rrugën e as’habëve të Resulallahut s.a.v.s. janë Ehl-i sunnet ve’l xhemat. Allahu Teala e shpërbleftë përpjekjen e tyre. Ata janë frka-i naxhije (grupi që ka arritur shpëtimin).

Shiat dhe Harixhitë që flasin keq për as’habët e Resulallahut s.a.v.s., sigurisht që janë të varfër në ndjekjen e rrugës tyre. I njëjti gjykim jepet edhe për Mutezilët. Kjo është një rrugë që u paraqit më vonë. Lideri i tyre është Vasil b. Ata, dhe ishte nxënës i Hasani Basriut. Pasi ai besonte në drejtësi për gjendjen në mes të kufrit dhe imanit., Hasani Basriu për të tha: I’tezele anna, që ka domethënien: U largua prej neve.

Edhe grupet të tjera që s’janë në rrugën e Ehli sunnetit marrin këtë vlerësim. E përbuzja e as’habëve është përbuzje e Resulallahut s.a.v.s.. Kush nuk i nderon as’habët, në të vërtetë nuk i ka besuar Resulallahut s.a.v.s.., sepse të shihen ata të këqij sjell përfundimin që edhe shoku i tyre është i keq – e pikërisht nga një besim i tillë i shëmtuar strehohem te Allahu!

Nuk duhet harruar se urdhrat e sheriatit nga Kur’ani dhe hadidhet kanë arritur deri te ne nëpërmes tyre. Nëse nënçmohen as’habët, nënçmohen edhe transmetimet e tyre, që do të thotë se ato qenkan me të meta. Transmetimet nuk u përkasin vetëm disa (a një) prej as’habëve. Përkundrazi, të gjithë as’habët janë në nivel të njëjtë në drejtësi, gjykim dhe njoftim. Shkurtimisht: përbuzja e cilit do prej as’habëve llogaritet si përbuzje e fesë, e nga kjo gjendje e shëmtuar strehohem te Allahu. Ata që përbuzin as’habët mund të thonë: “Ne u përshtatemi as’habëve, por jo secilit prej tyre. Diçka e tillë as nuk është e mundur, sepse ata kanë pamje dhe medh’hebe të ndryshme.” Atyre mund t’ju japim këtë përgjigje:
Është e vlefshme nëse u përshtatesh disave, por duke mos i mohuar të tjerët. Kur të tjerët mohohen, as përshtatja disave nuk realizohet.

Hazreti Alia k.v. ka nderuar dhe respektuar që të tre halifët. Duke ditur që përshtatja atyre është hak, ka bërë bejat. Atëherë, deklarimi se i përshtaten Hz. Alisë duke mohuar as’habët e tjerë është një gënjeshtër e madhe, dhe hiq më shumë se deklarim. Mohimi i as’habëve është në fakt mohim i Hz. Alisë dhe në një mënyrë është refuzim i hapur i fjalëve dhe veprave të tij.

Të pranohet mundësia e takijes (fshehje, shmangie) për Luanin e Allahut, Alinë k.v., është shenjë dalluese që prishja e mendjes ka arritur në shkallën e fundit. Një mendje e shëndoshë nuk mund të pranojë që për afro tridhjetë vite Luani i Allahut të ketë fshehur urrejtjen ndaj tri halifeve dhe duke shfaqur të kundërtën, të jetë shoqëruar me ta mbi dyfytyrësi. Një gjë e tillë assesi nuk është e mundur. Një dyfytyrësi e tillë nuk pritet as nga myslimanët e shkallës më të ulët. Një qëndrim i tillë duhet kuptuar si i pahijshëm. Sepse një qëndrim i tillë është një padrejtësi e madhe ndaj Luanit të Allahut; kjo nuk i ka hije atij; është një hile shumë e ultë dhe një dredhi e keqe.

Ta zëmë për një çast që Luani i Allahut ka bërë takije. Epo mirë, atëherë çka do të thonë ata kur vet Resulallahu s.a.v.s., gjatë tërë jetës së tij u ka dhënë rëndësi të tre halifeve, i ka respektuar dhe lavdëruar nga fillimi deri në fund të jetës? Për Resulallahun s.a.v.s. nuk ekziston rrugë për të treguar të kundërtën e besimit e tij. Sepse është vaxhip (detyrë, obligim) i Resulit të Allahut të njoftojë hakun (të vërtetën). Në këtë kuptim, (xhaiz) të pranohet takije, qon në mosbesim. Ky kuptim tregohet shumë mirë me këtë ajet:

O i Dërguar! Trego atë që të është shpallur nga Rabbi yt! Në qoftë se nuk e bën këtë, atëherë nuk e ke kryer detyrën. (5-Maide, 67)

Ndërsa qafirët thoshin:
“Muhammedi tregon shpalljet që i përshtaten atij, e ato që nuk i konvenojnë, i fsheh.” Një gjë është absolutisht e sigurt: Nuk është e pranueshme që Pejgamberi të jetë gabim, se në të kundërtën prishet Sheriati.

Le të themi që Resulallahu s.a.v.s. nuk i ka nderuar çmuar të tre halifet. Mirëpo, ai as nuk ka thënë asgjë kundër tyre, pos nderimit dhe lavdërimit. Të kthehemi tani në çështjen kryesore, le të sqarojmë më qartë kundërshtimet dhe dyshimet e tyre.

Përshtatja të gjithë as’habëve sipas usulit të fesë është vaxhib. Sepse mes tyre nuk ka mosmarrëveshje në çështjet themelore të fesë. Mosmarrëveshjet e tyre kanë të bëjnë vetëm me detaje. Prandaj, ai që kritikon njërin prej tyre është i privuar nga përshtatja të gjithëve.

Ta përsërisim: Siç e shpjeguam edhe më përpara, janë të gjithë as’habët ata që e përcollën Sheriatin deri tek ne. Sepse të gjithë as’habët bazohen mbi drejtësi dhe çdonjëri na ka përcjellë neve një pjesë të Sheriatit. Njëjtë, duke marrë nga secili prej tyre nga një apo më shumë ajete, Kur’ani është kompletuar në një. Atëherë, të mohohen disa prej tyre do të thotë të mohohen ata që na përcollën Kur’anin.

Kur është gjendja e tillë siç u shpjegua, ai që mohon disa as’habë, nuk mund të zbatojë sheriatin plotësisht. E, si do të shpëtojë ai? Në këtë kuptim, ky ajet është i rëndësishëm:

A e besoni një pjesë të librit, e tjetrën e mohoni! Ç’mund të jetë ndëshkimi ndaj atij që punon ashtu prej jush, pos poshtërim në jetën e kësaj bote, e në ditën e gjykimit ata hidhen në dënimin më të ashpër. Allahu nuk është i pakujdesshëm ndaj asaj që veproni ju. (2-Bakare, 85)

E bashkë me këtë, ne themi: Kur’anin Kerim e mblodhi Hazreti Osmani, por edhe Hazreti Ebu Bekiri e Hazreti Omeri. E mbledhja e tyre e kishte pëlqimin edhe të Hazreti Alisë.

Duhet mirë të mendohet, sepse të mohohen këta të mëdhenj në të vërtetë qon në mohim të Kur’anit; te Allahu strehohem nga një mohim i tillë! Njëri e pyeti kështu një muxhtehid Shia:
“Kur’anin Kerim e mbledhi Hazreti Osmani. Nisur nga kjo, çka është besimi i juaj për këtë Kur’an?”, e muxhtehidi Shia kështu u përgjigj:
“Nuk e shoh të dobishëm mohimin e Kur’anit. Sepse mohimi i Kur’anit bëhet shkak për shkatërrim të plotë të fesë.”

Është realitet që një i mençur nuk mund ta shoh të mundur bashkimin e as’habëve në një punë të kotë, në ditën e vdekjes së Resulallahut s.a.v.s.. Dhe është e ditur që në ditën e vdekjes së Resulallahut s.a.v.s., numri i as’habëve ka qenë rreth 33.000, dhe të gjithë, me dëshirë, i kanë dhënë bejat Ebu Bekrit r.a.. Duke qenë kështu, është e pamundur që as’habët e Resulallahut s.a.v.s. të bashkohen në ndonjë devijim. Sidomos që edhe vet Resulallahu s.a.v.s. ka thënë:

Umeti im nuk bashkohet mbi devijim.

Vonesa në fillimin e bejatit nga Hazreti Alia k.v., është vetëm nga mos-ftesa në mexhlisin e këshillimit. Për këtë, vet Hz. Alia ka thënë:

“Zemërimi im është vetëm për shkak se nuk kam qenë prezent në mexhlisin e këshillimit, përndryshe e dimë që Ebu Bekri është më i hairit nga ne.”

Është e mundur që Hazreti Alia k.v. nuk është ftuar në atë mexhlis për shkak të tronditjes me vdekjen e Resulallahut s.a.v.s., të gjendet afër ehl-i bejtit për të ndihmuar, ose për ndonjë arsye të ngjashme… Përndryshe, paraqitja e mosmarrëveshjes ndërmjet as’habëve nuk e ka burimin në dëshirat e nefsit. Sepse nefsi i tyre është pastruar prej bërjes së veprave të këqija (nefsi emmare) dhe është bërë i shpëtuar (nefsi mutmaine). Dëshirat dhe kërkesat e tyre kanë hyrë nën urdhrat e sheriatit. Për më tepër, themeli i paraqitjes së kësaj mosmarrëveshjeje mes as’habëve është një përpjekje e ixhtihadit për të nxjerrë të drejtën në shesh. Për çdo muxhtehid, nëse ixhtihadi i tij është i drejtë, i fiton dhjetë sevape, e nëse është gabim, fiton një sevap. Prandaj, duhet ruajtur gjuhën nga fjalët e këqija ndaj tyre dhe të gjithë t’i përkujtojmë dhe t’i përmendim me të mirë. Imam Shafiu r.a. ka thënë:

“Allahu Teala na ruajti duart tona që të mos njollosen me gjakun e tyre, atëherë edhe ne t’i ruajmë gjuhët tona të pastra karshi tyre.” 

Ndërsa, në një deklarim tjetër, Imam Shafiu thotë:

“Pas vdekjes së Resulallahut s.a.v.s., njerëzit mbetën në gjendje të rëndë. Ata nuk gjetën më të hairit se Hazreti Ebu Bekri dhe atë e caktuan t’i udhëheq ata.”

Kjo fjali haptas refuzon takijen që i mveshin Hazreti Alisë k.v., dhe tregon qartë që Hz. Alia k.v. ka bërë biat Ebu Bekrit r.a..

Një dëshirë e fundit: Mijan Sijden, i biri i Shejh Mejan Ebu’l Hajrit është nga fëmijët e njerëzve të mëdhenj. Në shoqërimin tuaj, do të dalë në rrugë për në Dekkan. Dëshira jonë është që do të interesoheni dhe do ta ndihmoni. Edhe Mevlana Muhammed Arif është nxënës i diturisë dhe nga soji i njerëzve të mëdhenj. Babai i tij është dijetar. Ka ardhur te ju për të kërkuar mjete për të jetuar. Shpresojmë që të interesoheni.

 

LETRA 81

Kjo letër i është shkruar Lala Bejit. Inkurajim për të jetuar Islamin dhe shpjegim për lodhjen dhe dobësimin e myslimanëve.

Allahu Teala, juve dhe neve na dhuroftë dashuri për të jetuar Islamin.

Për afër një shekull është duke vazhduar hutimi në Islam, dhe tani ka arritur kulmin. Ehli kufur (qafirët) nuk mjaftohet me zbatimin e veprimeve të kufrit në tokat e myslimanëve, por dëshirojnë që plotësisht të zhdukin urdhrat e Islamit. Ata po mundohen të zhdukin tërësisht Islamin dhe myslimanët. Puna arriti në atë pikë sa që, nëse një mysliman dëshiron të zbatojë një parim themelor të Islamit, e vrasin. Nëse myslimanët që jetojnë në Indi dëshirojnë të therin kurban një lopë, e që është një ngjarje e madhe në Islam, hindusët nuk janë razi, ndoshta për dhënie të xhijes bëhen razi, por për therje të lopës assesi.

Nëse në fillim të ndërtimit të shtetit realizohet fuqia dhe vlera e Islamit, atëherë s’kam çka të shtoj, por nëse nuk bëhet kështu, gjendja e myslimanëve vërtetë bëhet tepër e vështirë. Ndihmona o Allah, te Ti strehohemi, prej Teje ndihmë kërkojmë, ruana, o Rabbi im! Sa e madhe është lumturia e atij që nderohet me këtë lumturi! Sa i mirë është fati i atij që udhëheq këtë shtet!

Kjo është dhuntia e Allahut; Ai ia jep atë kujt të dojë. Allahu zotëron dhunti të madhe. (62-Xhumu’a: 4)

Subhan Allahu juve dhe neve na dhuroftë qëndrim në rrugën e Sheriatit të Muhammed Mustafasë s.a.v.s.. Vesselam.

 

LETRA 82

Letra është i shkruar Iskender Han Lodit. Për selametin (lumturinë) e zemrës, nevojitet gjendja ‘Fena.’

Subhan Allahu ju bëftë nasib qëndrim të vazhdueshëm me Dhatin e Tij. Ai ne largoftë nga çdo gjë përveç Dhatit të Tij. Për nder të Resulallahut s.a.v.s., që është mbrojtur mos t’i rrëshqas syri nga shikimi vetëm Dhatin e Allahut.

Neve dhe juve na nevojitet ta shpëtojmë zemrën prej çdo gjëje përveç Allahut Teala. Por, kjo është e mundshme vetëm nëse zemra nuk merret me gjëra tjera përveç Allahut, bile as nuk i kujton ato. Ndalimi i masivës (çdo gjë përveç Allahut) për të hyrë në zemër është i lidhur me harrimin e vet masivës. Kësaj gjendjeje, të mëdhenjtë i kanë thënë Fena.

Kjo harresë arrihet në atë gradë kur, edhe po të detyrohet zemra të përkujtojë diçka tjetër përveç Allahut (masivën), assesi nuk mund ta përkujtojë. Pa e arritur gjendjen e harresës në këtë gradë, zemra nuk gjen lumturi. Sot, ai që arrin në këtë gradë është bërë si “Anka-i Magrib” (Feniksi). Bile, sot nuk pranohet të bisedohet për një fena të tillë.

“Le të kënaqet në mirësi ai që e arriti,
fakirit i mjafton ngritja shkallë-shkallë.”

E çfarë të shkruhet më shumë se kaq! Në fillim dhe në fund – Selam.

 

LETRA 83

Kjo letër i është shkruar Bahadir Hanit. Inkurajim për të bashkuar zahirin dhe batinin pas arritjes së qëndrimit në sheriat dhe hakikat.

Subhan Allahu ju shpëtoftë prej çdo lloj lidhje përveç Tij. Ju dhuroftë vazhdimisht drejtim (Dhatit të) Atij, për nder të Resulallahut s.a.v.s..

Kushdo që në zemër strehon tjetër pos dashurisë së Hakut, edhe sa një kokërr misri, dije se ai është i sëmurë.

Është shumë punë e madhe të zbukurosh zahirin tënd me sheriatin e shkëlqyer, dhe me batin të jesh vazhdimisht i lidhur për Allahun. Cili fatlum është nderuar me këto dy mirësi? Në këtë kohë, të veprohet me këto dy mirësi, bile – vetëm me zahir të sheriatit të veprohet, vërtetë është punë e madhe.

Subhan Allahu na dhuroftë përshtatje të vërtetë Sejjidu’l-evelin vel-ahin Resulallahut s.a.v.s..

 

LETRA 85

Kjo letër i është shkruar Mirza Fetullah Hakimit. Inkurajim për bërjen e veprave të mira dhe për faljen e namazit me xhemat.

Subhan Allahu ju bëftë të suksesshëm në bërjen e veprave të mira me të cilat Ai është i kënaqur.

Duhet ta dini që njeriu, siç është i obliguar të përmirësojë besimin, ashtu është i obliguar edhe të bëjë vepra të mira. Gjithëpërfshirës i ibadeteve është namazi, dhe në namaz njeriu i afrohet më së shumti Allahut Teala. Në këtë kuptim, Resulallahu s.a.v.s. thotë:

Namazi është shtylla e fesë; ai që falet e forcon fenë e tij, e ai që nuk falet e rrënon atë.

E ai që vazhdimisht falë namazin:

Vërtet që namazi të ruan nga shthurja dhe nga çdo vepër e shëmtuar. (29-Ankebutë: 45)

Nëse namazi nuk pengon njeriun nga shthurja dhe shëmtimi, ai namaz përbën formën, por jo edhe hakikatin e namazit. Megjithatë, namazi nuk duhet braktisur, me mendimin se hakikati nuk mund të arrihet plotësisht. Sepse, është e mundur që Allahu të pranojë si namaz të vërtetë edhe namazin që përbën vetëm formën.

Duhet vazhduar faljen e namazit me xhemat. Dhe të falemi të përulur dhe të kujdesshëm. Sepse një namaz i tillë është shkak për shpëtim. Allahu Teala thotë:

Është e sigurt që kanë shpëtuar besimtarët;
Ata që janë të përulur dhe të kujdesshëm gjatë faljes së namazit. (23-Mu’minun: 1, 2)

Është mirë të veprohet me frikën se namazi mund të mos pranohet. A nuk e sheh: Kur armiku sulmon, edhe një lëvizje dhe përpjekje e vogël e ushtrisë bëhet shumë e vlefshme. Dhe për këtë arsye, është më e vlefshme që i riu të bëjë ibadet. Sepse kështu kundërshton mos-bërjen e ibadeteve dhe dëshirat e këqija të nefsit. As’hab-i Kehf, duke bërë hixhret (migrim), u bënë të ndershëm, sepse u larguan nga armiqtë e fesë. Resulallahu s.a.v.s., në një hadith thotë:

Të bëhet ibadet në kohën e fesatit është sikur të më bëhet hixhret mua.

E sheh, pengesa e armiqve për të bërë ibadet vetëm sa ia shton vlerën ibadetit. E çfarë të shkruhet më shumë se kaq!

Biri im Behauddini, nuk kënaqet me sohbetin e dervishëve. Përkundrazi, ai anon kah pasanikët dhe njerëzit e dhënë pas dynjasë. Ai nuk e di që sohbeti me ta është si helmi që mbyt. Ushqimi i tyre i yndyrshëm dhe me mjaltë e ngurtëson botën e brendshme dhe zemrën. Aman kujdes, ruajuni prej tyre! Mos iu afroni atyre! Resulallahu s.a.v.s., në një hadith kështu thotë:

Ai që i përulet njeriut për pasurinë e tij – i humb 2 të 3-tat e fesë.

Turp u qoftë atyre që i përulen tjetrit për shkak të pasurisë së tij. Subhan Allahu është Ai që dhuron sukses.

 

LETRA 86

Kjo letër i është shkruar udhëheqësit të qytetit Perken. Shpëtimi i zemrës nga masiva.

Subhan Allahu ju dhuroftë qëndrim në vijën e maturisë dhe drejtësisë, për nder të Resulallahut s.a.v.s..

Neve dhe juve na nevojitet ta shpëtojmë zemrën të mos merret me gjëra tjera përveç Allahut Teala. Ky shpëtim realizohet vetëm ashtu që zemra duhet të arrijë në gjendje të mos përkujtojë asgjë tjetër përveç Allahut. Kjo harresë duhet të jetë e tillë që, edhe njëmijë vjet të jetojë personi, zemra e tij assesi nuk mund të përkujtojë diçka tjetër përveç Allahut. Puna e vërtetë është kjo, të tjerat janë bosh!

Kur u takova me ju, patët thënë: “Në qoftë se ka nevojë për diçka, na lajmëro.” Duke u mbështetur në këtë, gjeta guximin për t’ju shqetësuar. Shejh Abdullah Sufiu është njeri i çmuar dhe i nderuar. Ai ka hyrë në borxh për disa gjëra që ka pasur nevojë. Shpresoj që ta ndihmoni për të shpëtuar prej këtij borxhi. Veselam.

 

LETRA 87

Kjo letër i është shkruar Pehlivan Mahmudit. Pranimi i miqve të Allahut është lumturi e madhe.

Subhan Allahu ju dhuroftë shpëtim dhe ju bëftë të qëndrueshëm në sheriatin e Muhammed Mustafasë s.a.v.s..

Një myzhde për xhematin tuaj: do të vijë te ju Shejh Mijan Muzzemmili! E si të tregohet vlera dhe dobitë e shobetit të tij?! Sa lumturi e madhe është të pranohet një i dashur i Allahut! Atë duhet posaçërisht dashur dhe me të duhet të arrihet afërsi.

I tillë është ky grup që, kushdo të jetë ulur me ta, nuk i bëhet privim nga rahmeti.

Shkurtimisht, sohbetin e tij duhet ta dini si një mirësi dhe duhet ta vlerësoni deri sa të realizohet ndikimi.

E çfarë të shkruhet më shumë se kaq! Në fillim dhe në fund – selam.

 

LETRA 88

Kjo letër i është shkruar Pehlivan Mahmudit. Zbardhja e flokëve dhe mjekrës në iman dhe ibadet, si dhe frika në rini e shpresa në pleqëri.

Subhan Allahu ju dhuroftë qëndrim të vazhdueshëm në sheriat.

Nuk ka nimet më të madh se sa zbardhja e flokëve dhe mjekrës në besim dhe vepra të mira. Në një hadith, Resulallahu s.a.v.s. tha:

Atij që i zbardhen flokët dhe mjekra si mysliman, ai është i falur.

Në pleqëri duhet drejtuar më tepër kah shpresa, duhet shpresuar në falje. Në rini, duhet të ketë më shumë gjendje të frikës.

Në fillim dhe në fund – selam.

 

LETRA 89

Kjo letër i është shkruar Mirza Ali Xhanit. Ngushëllim.

Subhan Allahu ju dhuroftë shpëtim dhe ju bëftë të qëndrueshëm në sheriatin e Muhammed Mustafasë s.a.v.s.. Duhet ta dini se:

Secili njeri do ta shijojë vdekjen. (3-Al’Imran: 185)

Sipas thënies së ajetit, vdekja për njeriun është e pashmangshme. E në hadith thuhet:

Qoftë i lumtur ai që ka jetë të gjatë dhe që ka vepra të shumta.

Vdekja është ngushëllues për të mërziturit. Është mjet që takon të dashuruarin me dashnorin.

Kush shpreson takimin e Allahut, ta dijë se Dita e caktuar nga Ai do të arrijë. (29-Ankebut: 5)

Po. Ata që nuk arrijnë në vendin e dëshiruar, që nuk fitojnë lirinë (pra, nuk shpëtojnë), janë në një gjendje shumë të keqe dhe janë të shpërndarë.

Keni pasur shumë mirësi nga nëna juaj e nderuar. Tani ju takon juve që mirësinë ta shpërbleni me të mirë; në çdo kohë të bëni dua dhe të jepni sadaka – kështu i dërgoni ndihmë asaj. Resulallahu s.a.v.s. thotë:

I vdekuri është si personi që është duke u mbytur në det, pret një dua nga babai, nëna ose shokët.

Në të njëjtën kohë, është e përshtatshme të merret mësim prej vdekjes së saj duke përkujtuar vdekjen tënde. Plotësisht duhet të drejtoheni kah ato punë me të cilat është razi Allahu Teala. Jeta e kësaj bote është mashtruese. Po të ishin mirësitë e kësaj bote të vlefshme edhe sa një qime floku, qafirët nuk do të përfitonin prej saj, dhe njerëzve të sherrit nuk do t’u jepej asgjë nga ajo.

Për nder të Resulallahut s.a.v.s.., Subhan Allahu na e bëftë të mundur të largojmë fytyrën prej çdo gjëje, përveç Dhatit të Tij. Selam.

 

LETRA 90

Kjo letër i është dërguar Haxhe Kasimit. Inkurajim për t’iu drejtuar plotësisht Subhan Hakut dhe shpjegim që arrija e kësaj lumturie është e lidhur me drejtimin me sinqeritet tarikatit Nakshibenije.

Subhan Allahu e bëftë dynjanë të përçmuar dhe të pavlefshme në syrin tënd. Ai e pasqyroftë bukurinë e ahiretit në shikimin tuaj. Për nder të Resulallahut s.a.v.s., të cilit nuk i rrëshqiti syri nga të shikuarit Dhatin e Allahut.

Arriti letra juaj e vlefshme e dërguar me komplimente, bashkë me dhurata. Subhan Allahu ju shpërbleftë këtë bamirësi.

Këshilla e të dashurve (evliave) dhe të sinqertëve është inkurajimi për të vepruar dhe për t’u përpjekur që t’i drejtohemi plotësisht Dhatit të Allahut Teala, dhe të largojmë fytyrën prej çdo gjë tjetër, përpos Dhatit të Tij.

Puna e vërtetë është kjo, të tjerat janë bosh!

Fitimi i kësaj lumturie është i lidhur për rrugën e të mëdhenjve Nakshi. Pasuria e kuptimeve që përfitohet nga sohbeti i tyre nuk përfitohet as me përpjekje të vazhdueshme në një kohë të gjatë për të kundërshtuar dëshirat e nefsit. Sepse në rrugën e këtyre të mëdhenjve, qysh në fillim janë vendosur ato pasuri të kuptimeve që përfitohen në fund. Prandaj të mëdhenjtë e Nakshive, në sohbetin e parë u dhurojnë dervishëve të tyre atë që dervishët e tjerë e marrin në fund të rrugëtimit.

Rruga e këtyre të mëdhenjve është rruga e As’habëve. Resulallahu s.a.v.s., me sohbetin e tij të parë u dhuroi As’habëve aso dituri të cilat rrallë i arrin ndonjë evlia i këtij ummeti. Kjo është rruga ku fundi është vendosur në fillim.

Atëherë t’i doni këta të mëdhenj, sepse kjo dashuri është thelbi i lumturisë.

Selam juve dhe të tjerëve që me sinqeritet i janë përshtatur rrugës së Muhammed Mustafasë s.a.v.s..

 

LETRA 91

Kjo letër i është shkruar Shejh Kebirit. Përmirësimi i besimit dhe bërja e veprave të mira janë si dy krahë për të fluturuar në botën e shenjtë; qëllimi i veprimeve dhe i gjendjeve të hakikatit të sheriatit është përkryerja e nefsit dhe pastrimi i zemrës.

Allahu Teala, juve dhe neve na dhuroftë qëndrim në përshtatje sunnetit të Resulallahut s.a.v.s..

Duhet ta dini se: Së pari, njeriu duhet patjetër ta drejtojë besimin përshtatshëm me mësim-besimin e dijetarëve të Ehl-i Sunnet ve`l-xhemat, që njihen si grupi i shpëtuar. E së dyti, duhet të mësojmë dhe të zbatojmë urdhrat e fikh-ut.

Pasi të përfitohen besimi i drejtë dhe veprimet e mira, të cilat janë si dy krahë, atëherë duhet synuar fluturimi në botën e shenjtë.

Ja, puna e vërtetë është kjo, të tjerat janë bosh!

Qëllimi i zbatimit të urdhrave të sheriatit, si dhe gjendjet të tarikatit dhe hakikatit është përkryerja e nefsit dhe pastrimi i zemrës. Deri sa nuk përkryhet nefsi dhe nuk realizohet lumturia e zemrës, nuk arrihet imani i vërtetë për të cilën është i lidhur shpëtimi.         

Shpëtimi i zemrës realizohet vetëm kur ajo të arrijë në gjendje të mos përkujtojë asgjë tjetër përveç Allahut. Kjo harresë duhet të jetë e tillë që, edhe njëmijë vjet të jetojë personi, zemra e tij assesi nuk mund të përkujtojë diçka tjetër përveç Allahut. Sepse në këtë gjendje zemra ka harruar plotësisht masiven (çdo gjë përveç Allahut). Edhe po të detyrohet në diçka të tillë, ajo zemër nuk mund të përkujtojë masiven.         

Ja, kjo është gjendja që quhet ‘fena’, e që është shkalla e parë e rrugës. Në fillim dhe në fund – selam.

 

LETRA 92

Kjo letër i është shkuar Shejh Kebirit. Letra flet rreth asaj se si qetësia e zemrës mund të arrihet vetëm me dhikër – përmendjen e Allahut, e jo me thirrje në dëshmi dhe  duke menduar.

Allahu i Lartësuar le të na forcojë juve dhe neve në Sheriatin e Mustafasë, qoftë mbi të salat, selam dhe tehijjat.

Ata që besojnë dhe zemrat e të cilëve, kur përmendet Allahu, qetësohen. Vërtet, zemrat qetësohen me përmendjen e Allahut. (13-Rra’d: 28)

Rruga për t’u qetësuar zemra është vetëm me përmendjen e  Allahut (dhikrullah), e jo duke menduar ose me kërkim të dëshmive.

Hapat e atyre që merren me dëshmi janë si hapa nëpër porcelan; e çka u jep atyre qëndrueshmëri?

Me dhikër përfitohet lidhje e posaçme me Allahun e Lartësuar, edhe pse në esencë ajo lidhje nuk ekziston; çka ka të bëjë pluhuri me Krijuesin e vet?! Megjithatë, në mes të dhakirit (ai që përmend) dhe Mezkurit  (Ai që përmendet, Allahu) krijohet një lloj marrëdhënie dhe lidhje që rezulton në dashuri. Kur kjo dashuri mbretëron, atëherë nuk ka asgjë tjetër përveç një qetësim të plotë të zemrës (el-itmi’nan).

Përmendni Hakkun me vendosmëri, sepse kjo ndriçon zemrën dhe ushqen shpirtin. Le të jetë selam në fillim dhe në fund!

 

LETRA 93

Stimulim, që të harxhohet koha në përmendje (dhikër) Allahun Teala. Kjo letër i është shkruar Iskender Han Lodit.

Pasi që falen pesë kohët e namazit me xhemat, dhe pasi të falen sunnetet, le të kalohet tërë koha në përmendje e përkujtim të Allahut Teala, dhe pos me Të, mos të jemi të preokupuar me asgjë tjetër: gjatë ngrënies, para gjumit ose gjatë ecjes, vazhdimisht me dhikër të Allahut.

Tani e dini mënyrën si të bëhet dhikër Allahu, kështu që është e nevojshme të jeni të zënë me këtë metodë të njohur të dhikrit.

Nëse ndodh ndërprerje në gjendje të përqendrimit shpirtëror, na duhet së pari të zbulojmë shkakun e ndërprerjes, e pastaj të marrim veprime që do të largojnë mungesën. Duke u strehuar te Haku i Lartësuar, është e nevojshme t’i drejtohemi Atij me lutje. Nga i Lartësuari duhet kërkuar të largojë errësirat e ndërprerjes dhe mungesën. Edhe shejhu nga i cili është marrë dhikri duhet të shihet si mjet ndihmese.

Allahu i Lartësuar është Ai që e lehtëson çdo vështirësi. Ve’s Selam!

 

LETRA 94

Për të fluturuar njeriu në botën e hakkikatit, është e nevojshme akide e drejtë. Kjo letër i është shkruar Hëdër Han Lodit

Subhan Allahu Teala ju dhuroftë qëndrueshmëri në rrugën e sheriatit të Muhammed Mustafasë  s.a.v.s..

E para që i nevojitet njeriut në rrugën e dijetarëve, e që është grupi i shpëtuar Ehl-i sunnet ve’l- xhemat, është të drejtojë akiden (besimin). Dhe e dyta, duhet të mësojë farzet, sunnetet, vagjibet, mustehabet, haramet, hallalin, mekruhët, gjërat e dyshimta; dhe me këto mësime të fikhut duhet të bëhen punët e mira (salih amel) në mënyrën e duhur.

 Pasi të  përfitohen këta dy krahë – besimi dhe puna, dhe në qoftë se merret ndihmë hyjnore, është e mundur të fluturohet në botën e hakkikatit. Përndryshe, ngritja në atë botë të lartë dhe në lartësinë e saj është e pamundur pa përfitimin e këtyre dy krahëve – besimit të drejtë dhe punëve të mira.

“O Sad mos mendo që do të shpëtosh
Pa iu përshtatur Muhamedit  alejhisselam!”

Allahu Teala juve dhe neve na dhuroftë qëndrueshmëri në rrugën e Pejgamberit tonë s.a.v.s..

 

LETRA 105

Kjo letër i është dërguar Shejh Hasan el-Berkit. Ringjallja e sunnetit dhe largimi prej bidateve.

Hamd i bëhet vetëm Allahut. Për robët e zgjedhur të Tij selam qoftë.

Arriti letra e vëllait tim Shejh Hasanit, shumë u gëzova.  Allahu Teala ta zbukuroftë gjendjen tënde. Letra e juaj ishte e mbushur me dituri dhe marifete, duke lexuar më shtohej gëzimi edhe më shumë. Subhan Allahut i qoftë hamd. Të gjitha dituritë dhe marifetet janë të drejta. Janë përshtatshëm Kur’anit dhe sunnetit dhe në përputhje me besimin e ehli sunnetit. Allahu Teala i dhuroftë qëndrueshmëri në rrugë të drejtë. Ai ju arriftë në caqe të larta.

 Kishe shkruar në një pjesë për heqjen e bidateve. Sa nimet i madh është që një person të eliminojë një bidat, t’ia arrijë qëllimit për ringjallje të një sunneti, në këtë kohë kur ka presion të errësirave dhe bidateve. Ka një hadith lidhur me këtë:

 Kush ringjallë një sunnet të harruar, atij i jepet sevapi i 100 shehidëve.

Madhësia e këtij veprimi kuptohet edhe nga shkalla e shpërblimit. Por, këtu është një hollësi për të cilën duhet pasur kujdes, që të mos zgjohet fitna. Një e mirë të mos bëhet shkak për shumë të këqija. Sepse jemi në ahir zaman (kohën e fundit). Është një kohë e islamit dhe imanit të pafuqishëm.

                                                                                                     

LETRA 112

Kjo letër i është shkruar Shejh Abdulxhelil. Njoftim se çështja kryesore është të përfitohet besimi sipas Ehli-sunnet vel-xhematit.

 Subhan Allahu ve Teala edhe neve që jemi të dëmtuar na arriftë në vërtetësinë/hakikatin e besimit, siç kanë arrit dijetarët e vërtetë të ehli-sunnet vel-xhemat. Na dhuroftë sukses në veprimet e mira me të cilat është i kënaqur. Dhe na dhuroftë si mirësi gjendjet e bukura që paraqiten si pasuri duke i bërë këto vepra të mira. Le të na tërheq Dhatit në mënyrë të plotë dhe të përsosur.

Një strofë:
Puna kryesore është kjo; të tjerat bosh...

Sepse, pa besimin e këtij grupit të shpëtuar (fërkai-naxhije), gjendjet dhe ekstaza (vexhdet) që paraqiten si diçka tjetër jashtë istidraxh’it, nuk i njoh. Dhe nuk mendoj se do të arrijnë diçka, pos shkatërrimit dhe fatkeqësisë. Në se neve është dhënë një dhunti t’i përshtatemi këtij grupi të shpëtuar, le të jemi të kënaqur dhe të falënderojmë për këtë dhunti. Nëse neve na jepet përshtatje, edhe po të mos na jepen gjendjet dhe vexhdet… pse të kemi kokëçarje a dëshpërim…? Duhet të jemi të kënaqur me këtë, dhe të themi:
– Kjo është më e duhur dhe më e mirë.

Disa prej të mëdhenjve të tasavvufit, edhe që kanë thënë disa dituri dhe marifete nën ndikimin e gjendjes dhe ekstazës (sekir), e që nuk përputhen me dijetarët e rrugës së drejtë, kanë njoftuar se burimi i diturisë së tyre është keshfi, e për këtë arsye nuk janë fajtorë. Mendohet se për këtë nuk do të pyeten në ditën e gjykimit. Këta janë si muxhtehidë që nuk kanë qëlluar, për gabimin u jepet një sevap. Por, këtu ka një hollësi: dituritë e muxhtehidit lidhen edhe me njerëzit që ndjekin at med’hep – edhe ata kanë një sevap, e në keshf, sevap ka vetëm personi, e të tjerët nuk i lidh. Hakikati (vërtetësia) është në anën e dijetarëve të ehli sunnetit. Sepse ata i kanë marrë duturitë prej burimit të Pejgamberllëkut (nubuvvetit). E këto dituri janë sigurisht të vërtetuara me shpallje (vahj). Të mëdhenjtë e tasavvufit kanë marrë dituritë prej burimit të keshfit dhe ilhamit (frymëzimit), e vërtetësia e këtyre diturive nuk është definitive. Se a janë të drejta apo jo dituritë e keshfit dhe ilhamit, kuptohet me përputhjen e tyre me dituritë e Ehli sunnetit. Po të mos ketë përputhje edhe sa një majë e qimes, merret vesh se janë gabim. Kjo është e vërteta. Dituria e vërtetë dhe hakikati (vërtetësia) krejtësisht e hapur është kështu.

E çfarë ka pas së vërtetës, përveç iluzione? (10 Junus, 32)

Subhan Allahu Teala juve dhe neve na nderoftë në fjalë, sjellje, zahir, batin, me përshtatje në mënyrë më të përsosur në veprim dhe besim Resulallahut s.a.v.s.. Juve dhe atyre që u janë përshtatur rrugës së drejtë, selam ju qoftë.

 

LETRA 132

Kjo letër i është shkruar Muhammed Sidik el-Bedashiut. Inkurajim për t’u ruajtur nga sohbeti i pasanikëve dhe për të qenë bashkë me të varfrit.

O Rabbi ynë! Mos lejo që zemrat tona të shmangen (nga e vërteta), pasi na ke udhëzuar në rrugën e drejtë, dhe jepna mëshirë prej Teje; vërtet, Ti je Dhuruesi i Madh! (3-Al’Imran: 8)

O vëlla, ti u mërzite nga sobeti i të varfrit, dhe zgjodhe sohbetin e pasanikëve. Sa keq bëre! Nëse sot i ke sytë e mbyllur, nesër ata gjithsesi do të çilen. Por nuk do të ketë asnjë dobi, përpos pendimit. Neve na takon të të paralajmërojmë.

O i hutuar, në mexhlisin e pasanikëve gjendja jote sigurisht që është njëra nga këto të dyja: ose arrin në një gjendje shpirtërore, ose nuk arrin. Nëse arrin – kjo është sherr; e nëse nuk arrin është sherr edhe më i madh. Të supozojmë që arrite, kjo është istidraxh. Nga diçka e tillë duhet strehuar Allahut. E nëse nuk arrin atëherë gjendjen tënde e vërteton ky ajet:

…ai i ka humbur këtë botë dhe tjetrën. (22-Haxhxh: 11)

Më e vlefshme është të bëhesh shërbëtor i të varfërve, se sa të ulesh në ballë të oxhakut me pasanikët. Unë nuk mund të dijë nëse kjo fjalë tani është për ty e pranueshme apo jo, por këtë sigurisht që do ta kuptosh në ahiret. Por, çfarë dobie?

Ajo që të tërhoqi ty në këtë bela është dëshira jote për të ngrënë gjellë të shijshme dhe për të veshur rroba të shtrenjta. Por, ende nuk është humbur rasti. Po të mendohet esenca, duhet larguar prej çdo gjëje që pengon rizanë e Allahut Teala, dhe duke qenë të bindur që ato gjëra janë armiqtë tanë, duhet të ruhemi. Kështu urdhëron Allahu Teala:

Në të vërtetë, ju keni armiq në radhët e grave tuaja dhe të fëmijëve tuaj, andaj ruajuni prej tyre! (64-Tegabun: 14),
ky është urdhër i prerë.

Meqenëse ke qenë pjesëmarrës në sohbetin tonë, dhe duke respektuar miqësinë e vjetër, desha të të këshilloj edhe një herë, veprove ti me këtë këshillë, apo jo. Unë qysh në fillim e kisha kuptuar, sepse i pashë punët e juaja të kota. Vështirë është të qëndrohet në rrugën e dervishllëkut në këso gjendje.

Ndodhi në fund ajo që u frikësuam se do të ndodh,
“Ne jemi të Allahut dhe ne vetëm tek Ai kthehemi!”

Selam atyre që kanë hyrë në rrugën e drejtë dhe që i përshtaten Muhammed Mustafasë s.a.v.s.. Unë kam pritur tjetër çka nga natyra dhe aftësitë tuaja, por ti je duke e hedhur esencën tënde në pleh.

Ne jemi të Allahut dhe ne vetëm tek Ai kthehemi! (2-Bekare: 156).

 

LETRA 133

Kjo letër i është shkruar Molla Muhammed Sidikut. Përfitimi nga rasti dhe mos-humbja kot e kohës.

Mbërriti letra që keni dërguar. Duhet vlerësuar rastin dhe nuk duhet harxhuar kohën kot. Nuk përfitohet asgjë prej formalitetit dhe adeteve. Nga arsyetimet dhe shfajësimet, përveç dëmtimit asgjë tjetër nuk shtohet. Lajmëtari i Drejtë, Resulallahu s.a.v.s., thotë:

Ata që lënin (shtynin) për më vonë u shkatërruan.

Të harxhohet kjo jetë për të përfituar gjëra imagjinare, e të humben ato që janë të vërteta, është një punë e shëmtuar. Kapitali i kohës duhet përdorur për punët më të rëndësishme. Harrimi i kësaj të vërtete ka si përfundim orientimin drejt të padobishmes.

Allahu Teala na dhuroftë një grimcë shqetësim për të shpëtuar nga rehatia me gjëra tjera përveç Tij.

Me thashetheme asgjë nuk përfitohet. Duhet të kërkohet vetëm shpëtimi i zemrës. Duhet menduar për veprat e duhura, dhe duhet larguar plotësisht nga gjërat e padobishme.

“Çdo gjë, përpos dashurisë së Allahut
Është helm, edhe sheqer po të jetë me shije.“

I dërguari nuk ka tjetër obligim vetëm të kumtojë. (5-Ma’ide: 99)

 

LETRA 134

Kjo letër i është shkruar Molla Muhammed Sidikut. Largim nga pakujdesia.

Subhan Allahu për nder të Resulallahut s.a.v.s., neve dhe juve ne dhuroftë pafund ngritje në gradat që afrojnë Atij.

O i dashur,

koha është shpatë e mprehtë. Nuk dihet nesër a jep rast a jo. Punët më të rëndësishme duhet bërë sot, e ato që nuk janë të rëndësishme të lihen për nesër. Ai që është i mençur kështu vepron. Ky është ligji dhe nevojë e mendjes.

Kur them mendje, mendoj në akl-i me’ad (mendja e ahiretit) e jo në akl-i ma’ash (mendja e dynjasë). Çfarë të shkruhet më shumë se kjo?

 

LETRA 138

Kjo letër i është shkruar Shejh Bahauddin Serhendiut. Përbuzja e dynjasë dhe ikja nga sohbeti i atyre që janë dhënë pas saj.

O Biri im i mençur, nuk duhet të jesh krenar dhe i kënaqur me këtë dynja të ultë dhe të padashur. Nuk duhet humbur drejtimin nga rruga e drejtë (sirati mustekim).” 

Duhet menduar: Çka po fitohet e çka po humbet? Të ndërrohet ahireti me dynjanë dhe të largohet nga Haku duke dëshiruar popullin, është budallallëk dhe injorancë. Të bashkohen dynjaja me ahiretin është bashkimi i dy kundërshtive. Sa mirë do të ishte që dynjaja dhe ahireti të ishin së bashku!

Prandaj, zgjidh atë që dëshiron nga këto dy kundërshti. Nefsin shitja cilës të duash. Vuajtja në ahiret është e përjetshme, kurse pasuria e dynjasë është e paktë. Allahu Teala nuk e do dynjanë, 

“Jeto si të duash, një ditë do të vdesësh.
Mblidh çka të duash, një ditë do t’i lësh.”

Në fund patjetër do të ndahesh nga bashkëshortja dhe fëmijët, dhe ata do t’ia lësh Subhan Allahut Teala. Pasi gjendja në fund është e tillë, veten numëroje qysh tani prej të vdekurve, e të gjithë ata lëri në dorë të Allahut. Në një ajet Allahu Teala urdhëron:

…ju keni armiq në radhët e grave dhe fëmijëve tuaj! (64-Tegabun: 14),
ky është urdhër i prerë.

Shumë herë dëgjove. Edhe sa do të vazhdojë ky gjumë i lepurit, ky gaflet dhe gjendje e mashtrimit? Patjetër duhet të zgjohesh dhe të jesh shumë i kujdesshëm. Duhet ta dish që sohbeti i atyre që janë dhënë pas dynjasë dhe përzierja me ta është një helm. Ky është helm që mbyt me vdekje të përjetshme. Për të mençurin, edhe një shenjë mjafton. Kurse ne po shpjegojmë qartë. Sado e shijshme të jetë gjella e tyre, ajo vetëm shton sëmundjen e zemrës. E atëherë, si të shpresohet për shpëtim dhe çlirim? Mos… mos… dhe përsëri të lutem – mos!

“Po flas fjalët që duhet të të arrijnë,
Edhe nëse shkaktojnë lodhje, janë këshillë e vlefshme.”

Ik nga sohbeti i tyre ashtu siç ik njeriu nga bisha; bile edhe më shumë! Ikja nga ta, sado që kjo është vdekje për këtë dynja – për ahiret është e dobishme. Bashkimi me ta bëhet shkak për dëmtim dhe vuajtje të përjetshme. Aman, largohu nga sohbeti i tyre! Ruaju shumë, e mos e ha kafshatën e tyre. Largohu nga dashuria e tyre, bile edhe ik nga takimi me ta. Resulallahu s.a.v.s., në një hadith thotë:

Ai që i përulet njeriut për pasurinë e tij – i humb 2 të 3-tat e fesë.

Mendo mirë, a është përulja karshi tyre për shkak të pasurisë së tyre? Apo është për një shkak tjetër? Sigurisht që është për shkak të pasurisë së tyre. Dhe përfundimi i kësaj është humbja e 2 të 3-tës së fesë. Atëherë, ku është islami yt? Dhe me këtë, ku është shpëtimi yt?

Të gjitha këto përsëritje dhe insistime janë që biri im ta dijë se ushqimi dhe sohbeti i tyre bëhet perde për kuptimin e këtyre këshillave deri në atë masë sa as një fjalë e vetme nuk mund të ndikojë. Aman mos… mos. Largohu nga sohbeti i tyre dhe takimi me ta.

Subhan Allahu dhuron sukses. Rabbi ynë i madh neve dhe juve ne dhuroftë shpëtim nga gjërat me të cilat Ai nuk është razi, për nder të Muhammed Mustafasë s.a.v.s., që është lavdëruar me ajetin:

Shikimi (i Muhammedit) as nuk lakoi, as nuk tejkaloi. (53-Nexhm: 17)

Selam.

 

LETRA 145

Kjo letër i është shkruar Abdurrahman Muftiut. Njoftim që shehlerët e Nakshibendive e fillojnë rrugëtimin (sejr-in) prej alemi emir.

Subhan Allahu neve dhe juve na bëftë të qëndrueshëm në rrugën e sheriatit të Mustafasë. Salat dhe selam qoftë mbi pronarin e këtij sheriati. Kush i bën amin kësaj duaje – Allahu rahmet i bëftë.

Duhet të dihet se: Shehlerët e tarikatit Nakshibendi kanë preferuar të fillojnë sejr-in (rrugëtimin) prej alemi emir-it (botës së shpirtrave), e brenda alemit emir kalojnë edhe alemin halk (botën e dynjasë). Shehlerët e tarikateve tjera nuk bëjnë kështu. Ata sejr-in (rrugëtimin) e fillojnë prej alemi halk-it. Pasi e kryejnë rrugëtimin në alemi halk, fillojnë rrugëtimin në alemi emir, dhe atëherë arrijnë në gradën e xhezbes. Për këtë arsye, rruga e Nakshibendive është bërë rruga më e shkurtë. Padyshim, atë që të tjerët e arrijnë në fund, Nakshibenditë e arrijnë në fillim.

“Pranvera është dëshmi e bukurisë së verës.
Shikoma bahçen e trëndafilit – njihe lulen.”

 Disa muridë të tarikatit Nakshibendi, edhe pse fillojnë prej alemi emir, nuk ndikohen shpejtë nga tarikati. Lezeti që realizohet me fillimin e xhezbes nuk arrihet lehtë. Kjo për shkak që letaifet e alemi emirit te ta janë më të dobëta se sa letaifet e alemi halk-ut. Kjo dobësi bëhet pengesë e ndikimit dhe emocionimit në këtë rrugë. Duhet një kohë e gjatë për forcimin e letaifeve të tyre të alemi emir-it. Dhe kur gjen forcën, kthehet dhe vjen mbi alemi halk. Për të forcuar alemin emir, ilaç i përshtatshëm në këtë rruge është lidhja me personin që posedon tasarruf* të plotë. Ndërsa ilaç i përshtatshëm për tarikatet e tjera është tezkije* e nefsit përshtatshëm sheriatit dhe rijazet*, gjatë një përpjekjeje të mundimshme.

Salat, selam dhe nderim qoftë mbi pronarin e sheriatit.

Duhet të dihet gjithashtu që ndikimi i ngadalshëm nuk është shenjë e paaftësisë. Sa shumë ka të tillë që posedojnë kapacitet të plotë, e prapë kapen nga kjo belá.

Vesselam.

 

LETRA 146

Kjo letër i është shkruar Sherafeddin Hysejnit. Këshillë për të bërë dhikër.

Arriti letra e birit tim, Sherafeddin Hysejnit. Allahut Teala hamd qoftë që biri im ka arritur lumturinë duke përkujtuar dervishët. Kohën le ta vlerësojë me detyrën e dhikrit që e ka marrë. Mos ta humb rastin. Mos ta mashtrojë fama dhe bota e përkohshme. Këtë jetë të shkurtë duhet mirë ta vlerësojë.

O çun, fjala ime është për ty.
Rrugët janë të frikshme, e ti je veç fëmijë.

Sa nimet i mirë është teube-ja dhe qëndrimi në të, kur Allahu e dhuron atë në rini. Mund të themi edhe kështu: Në krahasim me nimetin e cekur më lartë, të gjitha nimetet tjera të kësaj dynjaje janë si një pikë e ujit krahasuar me një det të madh. Sepse ky nimet e arrin njeriun ne rizanë e Subhan Hakut. Ky nimet është mbi të gjitha nimetet, të dynjasë dhe të ahiretit. Sepse në këtë ajet thuhet qartë:

Por kënaqësia prej Allahut është më e madhe. (9-Teube: 72)

Selam atyre që i përshtaten Muhammed Mustafasë s.a.v.s., e të cilët nuk largohen prej rrugës së drejtë.

 

LETRA 154

Kjo letër i është shkruar Shejh Mejan Muzzemmilit. Domosdoshmëria e braktisjes së nefsit dhe sejr-i enfus.

Subhan Allahu të na bëjë neve të jemi vazhdimisht me Dhatin e Tij, dhe as për një çast të mos na lë me të tjerë, përveç Tij. Allahu im, as sa hap e mbyll syrin mos na lë neve nefsit tonë, përndryshe shkatërrohemi. Edhe për më shkurt po të na braktisësh, ne shkatërrohemi.

Të gjitha belatë që i vijnë njeriut burojnë nga dëshirat e tij (nefsit). Nëse çlirohet prej nefsit (vetes), shpëton edhe prej gjithçka tjetër përveç Subhan Hakut. Bile, ai që adhuron idhull, është duke adhuruar nefsin e vet. Ky kuptim, në një ajet kështu është shpjeguar:

Që dëshirat e veta i ka bërë zot. (45-Xhathije: 23)

Nëse e braktis veten, arrin në rahati. Lëre nefsin dhe eja! Siç është farz çlirimi prej nefsit duke e braktisur atë, njëjtë duhet edhe të ecet nefsit. Sepse gjetje bëhet veçse në nefs. Jashtë atij (nefsit) nuk ka gjetje.

Çdo gjë që ekziston, është në ty, beso
Si i verbër të zgjatësh duart gjithkah, mos vepro.

Sejr-i afaki (rruga e jashtme) është largësi brenda largësisë. Ndërsa sejr-i enfusi (rruga e brendshme) është afërsi brenda afërsisë. Nëse realizohet mushahede (soditja shpirtërore), ajo realizohet në nefs, nëse realizohet ndonjë marifet, edhe kjo në nefs realizohet. Nëse bëhet ndonjë habitje, përsëri – bëhet në nefs. Shkurtimisht, nuk ka vend për të bërë hap jashtë nefsit.

Ku mbërriti fjala…? Xhahili këtë që po e them mund ta kuptojë si hulul (hyrje) dhe ittihad (bashkim), dhe prandaj rrëzohet në gropën e devijimit. Sepse të besohet hulul-i është qufër, njëjtë edhe ittihadi. Është e ndaluar të mendohen ato pa arritjen e këtyre gradave – pa i kuptuar ato. Subhan Allahu na dhuroftë neve dhe juve qëndrueshmëri mbi rrugën me të cilën Ai është razi.

Shkruani për gjendjen tuaj. Kjo është shumë e dobishme. Nëse keni lidhje të shumta, shpëtoni prej tyre! Ekzistenca dhe mos-ekzistenca e tyre, ne syrin tënd duhet të jenë të barabarta. Vesselam, vel-ikram.

 

LETRA 155

Kjo letër i është shkruar Shejh Muzzemilit. Kthim në esencë.

Ta fillojmë me një vjershë:

Pos Allahut tjetër që adhurohet, është e kotë.
Sa keq për atë që zgjedh kotësinë n’këtë botë.

Në fillim të muajit Xhenazije’l-Evel, në ditën e Xhumasë, me Muhammed Sadikun u nderuam me vizitë qytetit Delhi. Në qoftë se dëshirat tona i përshtaten dëshirës së Subhan Hakut, do të qëndrojmë këtu edhe disa ditë, e pastaj do të kthehemi në vatan.

Dashuria për vatanin është prej imanit,
ky është një hadith i njohur.

Ku mund të shkojë ky varfanjak i pafuqishëm, kur është nën sundimin e Allahut Teala?

Unë iu kam mbështetur Allahut, Rabbit tim dhe Rabbit tuaj, sepse nuk ka asnjë nga gjallesat, që Ai të mos e ketë nën sundim, vërtet, Rabbi im është i drejtë. (11-Hud: 56)

E ku mund të iket? Nuk ka vend për të ikur prej Tij.

Andaj, ikni tek Allahu. (51-Dharijat: 50)

Sidoqoftë, duhet të dihet që prejardhja e çdo gjëje është e lidhur për esencë. Për këtë arsye duhet drejtuar esencës. Duhet të dihet që esenca është burimi i çdo gjëje, dhe duhet të dihet se degët që dalin prej tij janë të lidhura për të. Për këtë arsye duhet drejtuar esencës.

“Kushdo që në zemër strehon tjetër pos dashurisë së Hakut,
edhe sa një kokërr misri – dije se ai është i sëmurë.”

 

LETRA 156

Kjo letër i është shkruar Shejh Muzzemilit. Inkurajim për sohbet me Ehlullah (evliatë).

Sa ishim në Delhi arriti letra që keni dërguar me Kadizade Xhalenderin. Elhamdulillah që dashuria e juaj ndaj dervishëve është e madhe.

Njeriu është bashkë me ata që i do.

Sipas këtij hadithi, ju jeni bashkë me ata. Nga pikëpamja e kohës, sado që është afruar muaji Rexhep, prapë shumë larg po duket.

“I them shokëve: Ky është dielli
Sado afër është drita e tij, ai është larg.”

Ka mundësi që ky fakiri në muajin Rexhep do të jetë aty. Subhan Allahu e di më së miri, dhe kthimi Atij është. Sidoqoftë, duhet të jemi së bashku me dervishët edhe në këto ditë të shkurta të jetës. Ky ajet shumë mirë e shpjegon këtë:

Dhe qëndro me ata që i luten Rabbit të vet në mëngjes dhe mbrëmje, duke dëshiruar Fytyrën (kënaqësinë) e Tij dhe mos i shmang sytë nga ata (tek të tjerët), duke dëshiruar stolitë e shkëlqimin e kësaj jete. (18-Kehf: 28)
Ky është një urdhër. Allahu Teala kështu e urdhëroi Habibin e Tij.

Njëri prej të mëdhenjve ka thënë: “Ilahi! Si i krijove evliatë me një veçori të tillë që – kush i njeh ata, të njeh Ty, e kush nuk të njeh Ty, nuk i njeh as ata.” Subhan Allahu na dhuroftë dashuri për këtë shoqëri të lartë.

 

LETRA 157

Kjo letër i është shkruar Hakim Abdulvehhabit. Domosdoshmëria që në prani të të mëdhenjve të tregohet modesti dhe nevojë.

Duhet ta dish që erdhe deri këtu, t’u lodhën këmbët dhe shpejt u largove. Bile, nuk gjete as një rast për të zbatuar disa nga rregullat e sohbetit. 

Qëllimi i takimit dhe bashkimit është ose të përfitohet dobi, ose të jesh i dobishëm. Nëse në një mexhlis nuk realizohet bile njëra nga këto dy veçori, ai mexhlis nuk ka ndonjë vlerë. Ai që vjen në praninë e njërit prej të mëdhenjve duhet të vijë bosh, për t’u kthyer i mbushur. Pranë tyre duhet shfaqur dobësi dhe varfëri, në mënyrë që të meritohet dashamirësia dhe dituria e tyre. Ardhja i mbushur nuk ka kuptim. Sepse të marrësh më shumë pasi të jesh ngopur, nuk bën asgjë përveç sëmundjes. Dhe nga e panevojshmja ka vetëm egërsi. 

Haxhe Bahaeddin Nakshibendi k.s. ka thënë:
“Fillimisht i sëmuri duhet të lutet dhe të jetë i përulur me mall, e më pas realizohet tevexhu (drejtim për përmirësim) i kësaj thyerje shpirtërore.”

Lutja (pëshpëritja) dhe përulja e përmallshme janë dy kushtet e tevexhu-it.

O ti që ke gjetur lumturinë, ju dhe ne para së gjithash duhet të drejtojmë besimin në përputhje me Kur’anin dhe Sunnetin. Ky besim gjithashtu duhet të jetë në përputhje me mësim-besimin e dijetarëve të Ehl-i Sunnet ve’l-Xhemat, të cilat ata i kanë nxjerrë nga Kur’ani dhe Sunneti. Nëse mësimi jonë nuk përputhet me mësimin e këtyre të mëdhenjve, ai nuk ka kurrfarë vlere. A nuk e sheh që të gjithë bidatxhinjtë dhe të devijuarit pretendojnë që vendimet i marrin prej Kura’nit dhe Sunnetit dhe që u përshtaten këtyre dy burimeve? Por, kjo nuk është kurrfarë dëshmie në emër të hakikatit. Më pas duhet të mësohen urdhrat e sheriatit, si farzi, vaxhibi, hallalli dhe harami. E treta është që të veprohet me këto dituri. Dhe e katërta, posaçërisht me vlerë të veçantë për sufitë, është hyrja në rrugë të pastrimit dhe ngritjes.

Pa u drejtuar besimi nuk ka kurrfarë dobie nga njohja e urdhrave të sheriatit. Dhe pa realizimin e besimit të drejtë dhe diturisë së sheriatit, as ibadetet nuk kanë dobi. E pa arritjen e këtyre të triave, pastrimi dhe ngritja janë të pamundura.

Duhet të bëhen këto katër detyra themelore, bashkë me ndihmesat dhe plotësuesit. Për shembull: duhet të bëhen farzet, së bashku me sunnetet. Sunnetet janë ndihmës dhe plotësues të farzeve. Kur këto nuk bëhen, të tjerat janë të kota. Në këtë kuptim është edhe hadithi:

Bukuria e myslimanit është në braktisjen e të kotës dhe në marrje me të dobishmen.

Selam atyre që janë në rrugë të drejtë dhe që i përshtaten Muhammed Mustafasë s.a.v.s..

 

LETRA 159

Kjo letër i është shkruar Sherafedin Husejin Bedahshit. Ngushëllim.

Duhet ta dini që vuajtja dhe mërzia, sa do që janë dhimbje në zahir, dhe i japin trupit dhimbje, në batin janë të ëmbla dhe i sjellin shpirtit lezet. Shpirti dhe trupi janë të kundërt me njëri-tjetrin mu si dy polet; dhimbja e njërit i sjell lezet tjetrit. Ata që nuk mund të ndajnë këto dy kundërshti dhe nevojat e tyre, janë jashtë temës tonë. Ata nuk kanë aftësi ta bëjnë këtë ndarje.

Ata janë si kafshët, madje edhe më keq. (7-A’raf:179)

“Kush nuk e njeh veten, si mund të njoh tjetër?” Si mund të kuptojë njeriu enigmën e fshehtë të shpirtit, i cili zbret në gradën e materies dhe vendoset aty, duke bërë që latifet e emir alemit (botës së shpirtrave) të përshtaten me latifet e halk alemit (botës materie). Pa ngritjen e shpirtit në gradën e prejardhjes dhe pa ndarjen e botës shpirtërore nga bota materie, nuk ngritet perdja e kësaj bukurie dhe marifetit. Për të arritur këtë lumturi, duhet të vdiset para se të vijë vdekja e paracaktuar. Të mëdhenjtë e tarikatit këtë vdekje e kanë quajtur “fena”.

“Bëhu dhé që të mbijë trëndafil mbi ty,
Sepse trëndafili në dhé rritet.”

Lajmi për vdekjen e babait tuaj i ka brengosur dhe pikëlluar shumë myslimanët. I njohur me bamirësitë, obligimet emr-i bi’l maruf dhe nehj-i munker, ai vërtetë ka treguar respekt.

Ne jemi të Allahut dhe ne vetëm tek Ai kthehemi! (2-Bekare: 156)

Një evladi të pjekur i takon të bëjë sabër, të japë sadaka, t’u ndihmojë të vdekurve me istigfar dhe dua. Sepse të vdekurit kanë nevojë për ndihmën e të gjallëve. Resulallahu s.a.v.s. thotë:

I vdekuri është si personi që është duke u mbytur në det, pret një dua nga babai, nëna, vëllai ose shokët. Kur i vjen kjo dua, ajo për të vdekurin është më e dashur se sa dynjaja dhe gjithçka brenda dynjasë. Allahu Teala, për bereqetin e duave të atyre që janë mbi tokë, atyre në varr u zbret rahmet sa malet. Dhurata e të gjallëve për të vdekurit është bërja istigfar për ata.

Dhe një këshillë e fundit: përqafo dhikrin duke medituar vazhdimisht. Sepse koha është e pakët dhe duhet përdorur për vepra më të vlefshme. Veselam.

 

LETRA 261

Kjo letër i është shkruar Mir Numanit. Vlera, marifetet dhe hakikatet e larta të namazit.

Allahut hamd i qoftë, salat dhe selam Resulit të Allahut… Po lutem edhe për ju.

I dashuri vëllai im, duhet ta dish se Namazi është kushti i dytë i Islamit dhe se të gjitha ibadetet janë përmbledhur në të. Edhe pse është një e pesta pjesë e Islamit, për shkak të cilësisë dhe përmbledhjes, i është dhënë vlera e gjithë-përfshirjes. Namazi është më lartë se të gjitha ibadetet që afrojnë Hakkut.

 Zotërisë së të gjitha botëve, Resulallahut s.a.v.s., mirësia (nimeti) i rujetit (shikimit); është realizuar në natën e miraxhit në xhenet, dhe pas zbritjes në këtë botë, ajo mirësi është realizuar në namaz përshtatshëm gjendjes së dynjasë. Kjo është arsyeja pse Resulallahu s.a.v.s., thotë:

Namazi është miraxhi i besimtarit.

Dhe në një tjetër hadith:
Momenti kur robi i afrohet më së shumti Rabbit të vet është në namaz.

Edhe ata që i përshtaten në kuptimin e plotë Resulallahut s.a.v.s., gjatë namazit në këtë botë, marrin atë që u takon nga mirësia e rujetit. Rujeti në kuptimin e vërtetë nuk është i mundur në këtë botë, por është e mundur të fitohet prej tij ajo që të takon. Sikur Allahu Teala të mos kishte urdhëruar namazin, kush do ta kishte ngritur perden nga fytyra e të dashuruarit? Kush do të bëhej udhërrëfyes i kërkuesit në rrugën e të kërkuarit?

Namazi u sjell kënaqësi të mërziturve. U jep rehati atyre që vuajnë nga dhimbja për shkak të largësisë dhe ndarjes. Resulallahu s.a.v.s., e tregon kuptimin e kësaj duke dëshiruar këndimin e ezanit:

O Bilal! Më rehato mua!

Edhe hadithi:
Namazi është gëzim i zemrës sime, bebëza e syrit tim, aludon në këtë dëshirë.

Gjithashtu edhe hadithi:
Nuri i syrit tim është në namaz, është shenjë në këtë kërkim.

Çfarëdo që përfitohet jashtë namazit, dhe pa e kuptuar hakikatin e tij, si kënaqësia, njohuria, marifetet, dalldisjet, gjendjet, gradat, nuret, ngjyrosjet, maturitë, texhelitë e qarta dhe të paqarta, ose shfaqjet e papritura, të gjitha këto janë hije dhe pasqyrime. Bile janë produkt i imagjinatës dhe iluzionit.

Personi që e ka kuptuar hakikatin e namazit, sapo hyn në namaz, del nga jeta e kësaj bote dhe kalon në jetën e Ahiretit. Padyshim që gjatë kësaj kohe ai merr me bollëk gjëra që janë të veçanta të Ahiretit. Larg nga njolla e hijes, realizohet kënaqësia në kuptimin e vërtetë. Sepse jeta e dynjasë është e kufizuar me hije, ndërsa veprimi që bëhet jashtë hijes, i takon ahiretit.

 Atëherë, për të përfituar nga esenca e miraxhit është e domosdoshme të jesh larg nga hija, e kjo për besimtarët është namazi. Një mirësi e tillë është vetëm për këtë ummet. Nderimi me këtë mirësi dhe përftimi i lumturisë arrihet vetëm me përshtatje Resulallahut s.a.v.s..

Për të arritur në këtë mirësi, Resulallahu s.a.v.s. në natën e miraxhit kaloi në jetën e ahiretit dhe hyri në xhenet, duke dalë nga jeta e dynjasë. O Allahu im, shpërbleje atë pejgamber të madh dhe ehl-i bejtin e tij! Një pejgamber që e shpërblen në emër të ummetit të tij, shpërbleje prej nesh Muhammedin dhe ehl-i bejtin e tij me gjëra edhe më të mira. Edhe të gjithë pejgamberët tjerë shpërbleji, sepse janë ata që kanë ftuar njerëzit Hakkut dhe kanë treguar rrugën e arritjes Allahut.

 Në këtë grup (tasavvuf), ata që nuk kanë arritur në hakikatin e namazit dhe që nuk i dinë epërsitë e posaçme të tij, ilaçin e sëmundjeve të veta e kanë kërkuar tjetër kah dhe për t’i arritur qëllimet e tyre janë dhënë pas gjërave tjera. Bile, disa prej tyre i kanë konsideruar të paarritshme gjendjet e namazit. Ata namazin e kanë kuptuar si largim dhe ndarje dhe kanë pohuar disa gjendje të ngjashme të pamundura. Ata agjërimin e kanë konsideruar më vlera më të larta se namazin.

Muhiddin Arabiu (kuddise sirruh), në veprën e tij ’Futuhatu’l- Mekkijje’, lidhur me këtë thotë:

“Pasi agjërimi është lënie e hajes dhe pijes, ekziston realizimi i cilësisë samedanijjet. Ndërsa në namaz është largësi dhe ndarje; tregon abid-in dhe mabud-in (ai që bën ibadet dhe Atij që i bëhet ibadet).”

Siç shihet, kjo fjali është një manifestim i gjendjeve të sekrit (të hutimit), që buron nga vahdet-i vuxhud. Shumica e atyre nga ky grup që nuk mundën të kuptojnë hakikatin e namazit, qetësinë e vuajtjeve të tyre e kërkuan në këndime melodike (kaside, ilahi), sema (rrotullim), vexhd (arritje në gjendje dashnije hyjnore, në kalim prej vetes). Për të arritur të kërkuarën, filluan të studiojnë kuptimet prapa perdes të këndimit (kasidet, ilahitë). Për këtë arsye ia kanë përcaktuar vetes për rrugë vallëzimin dhe lëvizjen. Por ata e kanë dëgjuar hadithin:

Allahu nuk e ka krijuar efektin e shërimit në haram. (Buhariu)

Natyrisht, një notues që nuk dëshiron të fundoset kapet për çdo fije bari. Dashuria për diçka, e shurdhon dhe verbon të dashuruarin. Po ta kishin shijuar pak, dhe të kishin përjetuar pak diçka nga hakikatet e namazit, ata nuk do të anonin kah sema dhe vexhd-i. Assesi nuk do të mbështeteshin në sema dhe vexhd.

“Kur nuk e sheh rrugën e vërtetë, dalldisesh në lojëra.”

O i nderuari vëlla! Aq sa është largësia ndërmjet namazit dhe këndimit, aq janë larg njëra-tjetrës përsosmëritë e arritura nga namazi dhe mundimet e përfituara nga të kënduarit. I mençuri kupton shumë nga këto shenja të bollshme. Kjo është një përsosmëri e tillë që doli në shesh pas njëmijë vitesh. Është një fund i tillë që i përngjanë fillimit. Ndoshta për këtë Resulallahu s.a.v.s., tha:

Nuk dihet a është më i hajrit fillimi apo fundi.

Nuk tha: “…apo ajo në mes është më e hajrit.” Sepse e ka ditur që më shumë përngjanë lidhja mes të parëve me ata që vijnë të fundit, se sa lidhja mes të parëve dhe ata që janë në mes. Në një hadith tjetër, Resulallahu s.a.v.s., kështu thotë:

Të parët dhe të fundit të ummetit tim janë më të hajrit, mesi i të dyve është i turbullt. (Hakim Tirmidhi, Nevadiru’l-Usul, 2/92)

Po, nga radhët e të fundit të këtij ummeti, do të ketë më shumë të tillë që u përngjajnë atyre nga më të parët. Por, janë pak. Bile, shumë pak janë.

  Ata nga mesi, edhe pse nuk përngjajnë aq, janë shumë, bile tepër shumë janë. Por, pakicës së fundit u është shtuar më shumë vlera dhe më shumë do të përngjajnë me të parët. Resulallahu s.a.v.s., tha:

 Islami garib filloi, e edhe fundi kështu garib do të bëhet, këtyre garibëve myzhde u qoftë.

Fundi i këtij ummeti ka filluar me fillimin e mijëvjeçarit të dytë pas vdekjes së Resulallahut s.a.v.s.. Sepse me kalimin e njëmijë vjetëve, te njerëzit u bënë ndryshime të mëdha dhe gjërat u transformuan. Por nuk do të ketë ndryshim në sheriatin e këtij ummeti; gjallëria e të parëve do të manifestohet te këta të fundit, kështu që në mijëvjeçarin e dytë do të forcohet sheriati. Për të argumentuar këtë, dëshmi e fortë është që në këtë mijëvjeçar do të gjenden Isa a.s. dhe Mehdiu.

“T’kishe marrë ndihmën e Ruhl kudusit.
Kish bërë edhe ti atë që ka bërë Isa.”

O vëllai im! Në ditën e sodit këto fjalë shumë njerëzve u vijnë rëndë. Ata janë larg nga të kuptuarit e këtyre fjalëve. Po të peshonin kuptueshëm dituritë dhe marifetet me sheriat, do të kuptonin dhe pranonin cilin sheriat më shumë po e lartësojnë dhe nderojnë.

A nuk kuptojnë ata, se ky fakiri në libra dhe letra ka shkruar që tarikati dhe hakikati janë në shërbimin të sheriatit. Pejgamberllëku (nubuveti) është më i lartë se evliallëku (velajeti). Edhe kam shkruar se evliallëku (velajeti) i Pejgamberllëkut (nubuvetit) është më i ultë. Gjithashtu kam shkruar se gradat e evliallëkut në krahasim me përsosmërinë e Pejgamberllëkut (nubuvetit) janë asgjë, dhe se nuk kanë vlerë as sa një pikë ujë në krahasim me oqeanin. Në këtë temë shumë kemi shkruar. Posaçërisht në letrën në lidhje me shpjegimin e tarikatit që i kam shkruar të birit (letra 260). Këtë çështje e shpjegova. Ata le ta lexojnë mirë letrën.

Qëllimi i këtyre fjalëve është sqarimi i nimetit (mirësisë) të Subhan Hakut dhe inkurajimi për ndjekësit e tarikatit. Përndryshe, nuk është për të treguar veten më lartë se të tjerët. Marifeti i Allahut i është haram personit që e sheh veten më lartë edhe se qafiri, , kështu që ai i cili veten e mban më të lartë se të mëdhenjtë e fesë, si bëhet gjendja e tij?

Pas studimit të kësaj letre, nëse mes jush ka që dëshirojnë të mësojnë hakikatin e namazit dhe zgjohen me dëshirë për të arritur në disa cilësi të larta, dhe në qoftë se kjo dëshirë shtohet aq sa që ju shqetëson, ejani këtu pasi që bëni istihare. Kështu që një pjesë të jetës e harxhoni duke mësuar hakikatin e namazit.

Vetëm Allahu Teala është që u tregon njerëzve rrugën e drejtë. Selam atyre që i përshtaten Muhammed Mustafasë s.a.v.s., të cilët nuk largohen prej rrugës së drejtë. Atij dhe ehli bejtit salat dhe selam.

 

LETRA 332

Kjo letër është shkruar Mir Muhibbullah-ut. Përshtatje suneteve dhe largim prej bidateve.

Allahut hamd i qoftë, salat dhe selam Resulit të Allahut… Edhe për ju jam duke u lutur.

Shumë i ndershëm vëllai im Sejjid Muhibbullah, duhet të jesh në njohuri se në këtë anë, gjendjet dhe kushtet e të varfërve (dervishëve) janë të mira, hamd qoftë. Lutjet tona prej Subhan Allahut janë që edhe ju të jeni në lumturi dhe qëndrueshmëri në rrugë të drejtë. Për një kohë nuk morëm lajme për gjendjen e dervishëve të asaj ane. Shkak për këtë ishte largësia.

Nëse kemi vetëm një këshillë për ju, ajo është për fe: t’i nënshtroheni Pejgamberit tonë s.a.v.s. dhe të largoheni nga bidatet me të cilat Allahu Teala nuk është razi (i kënaqur). Këto bidate, edhe po të jenë në dukje si agimi i mëngjesit, në të vërtetë ato as që kanë ndriçim e as mirësi. Bidati nuk i jep shërim asnjë sëmundjeje, dhe nuk ka sëmundje që mjekohet me bidat. Sepse bidati ose heq një sunnet ose nuk sjell diçka që plotëson vendin e sunnetit. Bidati është një shtesë mbi sunnet, që tregon se ai anulon sunnetin. Sepse shtesa mbi diçka që është haptas e qartë është anulim i saj. Atëherë, çfarëdo që të jetë bidati, ai është në konflikt me sunnetin dhe heq vendimet e sunnetit. Kjo mjafton për të kuptuar se bidati nuk është i hairit.

Ah sikur ta dija se si munden disa dijetarë, për një fe të përsosur dhe pasi ka kompletuar nimetin/mirësinë, kur paraqitet një bidat – të gjykojnë se bidati është i mirë (bidati hasene)? A nuk e dinë ata se pas përfundimit, kompletimit dhe bërjes razi (i kënaqur), të bëhet një konceptim i ri, kjo është larg nga e mira? Në një ajet:

E çfarë ka pas së vërtetës, përveç humbjes? (10 Junus, 32)

Sikur ata të dinin se nëse gjykohet si e mirë diçka e re që paraqitet në një fe të përsosur dhe që ka kompletuar nimetin, atëherë kjo do të thotë se në esencë ajo fe nuk është e përsosur e as që ka kompletuar nimetin – ata nuk do të kishin dhënë një gjykim të tillë.

Rabbi ynë, mos na dëno nëse harrojmë ose gabojmë! (2 Bekare, 286)

 

LETRA 333

Kjo letër i është shkruar Mevlana Muhammed Tahir el-Bedahshit. Vlera e lartë e namazit, tadil-i erkan dhe edepet e namazit.

Allahut hamd dhe Pejgamberit të Tij selam i qoftë.

Arriti në duart tona letra që keni dërguar përmes Xhonforit. Lajmi për sëmundjen u bë shkak të njihnim vuajtje. Tani jemi duke pritur me shpresë lajme të mira rreth shëndetit tuaj. Dërgoni me gjërat që ndodhen aty edhe lajmin për shëndetin tuaj. Zemra është e mbushur plot me dashuri, vëllai im! Bota që jep kundërpërgjigje për veprimet është bota e ahiretit. Duhet demonstruar përpjekje për vepra të mira sepse kjo botë është atdheu i veprimit.

Vepra më e vlefshme dhe ibadeti më i mirë; shtylla e fesë dhe miraxhi i muminëve është falja në mënyrë të drejt e namazit. Duhet të jemi tepër të kujdesshëm në temën e faljes e namazit. Në këtë çështje duhet pasur aq shumë kujdes, sa që secila rukni, kusht, sunnet dhe edeb, të plotësohet ashtu si duhet.

Duhet vepruar me shumë kujdes në çështjen e qetësisë në namaz dhe me tadil-i erkan. Sepse shumica e njerëzve, nga pakujdesi për qetësi dhe për tadil-i erkan në namaz, e humbin dritën e namazit. Sa kërcënime të ashpra kanë ardhur lidhur me këtë! Pas namazit të vërtetë dhe pasi të falemi si duhet, lind një shpresë e madhe për shpëtim të përjetshëm. Sepse kjo gjendje është një shenjë që feja është në këmbë dhe është një shenjë e plotësimit të miraxhit.

 

LETRA 338

Kjo letër është i shkruar Haxhe Sherafedin Hysejnit. Çdo punë e përshtatur me Sheriatin njihet si dhikër.

Allahut hamd, dhe të gjithë pejgamberëve selam u qoftë.

 O bir! Koha është pasuri. Duhet ta dish që edhe shëndeti dhe koha e lirë janë pasuri. Kohën duhet ta kalojmë duke përmendur Allahun Teala. Dhe të dimë se në çdo punë, çdo gjë që bëhet përshtatshëm sheriatit, pranohet si dhikër. Në të gjitha  gjendjet dhe lëvizjet  tona duhet t’i përshtatemi urdhrave të sheriatit, në mënyrë që të gjitha këto të njihen si dhikër. Sepse dhikri është përzhdukjen e gafletit. Në qoftë se në të gjitha punët i përshtatemi urdhrave të Allahut, të mirat që urdhëron e të këqijat që ndalon, shpëtojmë nga gafleti ndaj Allahut dhe afrohemi në gjendje të dhikrit të vazhdueshëm.

 Gjendjen e këtij dhikri të vazhdueshëm që u munduam të tregojmë është përtej asaj që shehlerët Haxhegan i thonë Jad-dasht. Sepse  Jad-dasht ka të bëjë vetëm me të brendshmen e njeriut. Gjendjet që provuam t’i tregojmë këtu, sado që të jenë të vështira, në të njëjtën kohë janë të lidhura me të jashtmen e njeriut.

Allahu na bëftë ne dhe jutë suksesshëm në nënshtrim sunnetit të pronarit të Sheriatit, pejgamberit tonë, Muhammedit s.a.v.s.. Atij dhe ehli-bejtit të tij selam dhe tahijjat.

                                                                       

LETRA 344

Kjo letër i është shkruar Haxhe Sherefuddin Husejinit. Përmban këshilla.

Allahut hamd, e pejgamberëve të Tij selam u qoftë.

O biri im i dashur. Koha është pasuri. Bile as një moment në jetën tonë nuk duhet të harxhohet në punë të pa vlefshme. Përkundrazi, tërë jetën tonë duhet përdorur në drejtim të kënaqësisë së Allahut Teala, duke u kujdesur që për çdo ditë të zbatohen me tadil-i erkan (të gjitha ruknet bëhen si duhet) dhe të falen me xhemat të pesë kohët e namazit.

Nuk duhet të lënë anash namazi i tahexhudit, dhe në kohën e seherit (agimit) të mos humbet rasti për istigfar. Nuk duhet mashtruar me gjumë lepuri, nuk duhet humbur vetja me kënaqësi momentale. Nuk duhet ta humbim nga syri vdekjen dhe gjendjet e ahiretit.

Në përgjithësi, duhet ta kthejmë fytyrën – prej kësaj bote kah ahireti. Interesimi për këtë botë duhet të jetë vetëm sa është e domosdoshme. Kohën tjetër duhet ta ndajmë për punët e ahiretit. Në përfundim të kësaj mund të themi: le të shpëtojmë nga robëria e të gjitha gjërave përpos Allahut, le ta zbukurojmë botën tonë të jashtme me urdhrat e Sheriatit.

Kjo është puna kryesore, të tjerat janë bosh.

 

LETRA 395

Kjo letër i është shkruar Haxhe Sherafeddin Husejnit. Inkurajim për t’u larguar nga dynjaja dhe për t’iu përshtatur sheriatit.

O Allahu im, për nder të Habibit Tënd, Muhammedit, zvogëloje në syrin tonë këtë dynja, e rrite ahiretin në zemrat tona. Atij dhe familjes së tij salat dhe selam.

I nderuar dhe i zgjedhur evladi im. Mos u mashtro nga stolitë e kësaj dynjaje të ulët. Shndritja e përkohshme e dynjasë, mos të të nxjerr nga rruga. Në të gjitha gjendjet dhe veprimet tua, duhet t’i përshtatesh sheriatit, duhet të mundohesh  të jetosh në përputhje me sheriatin.

Pikë së pari, duhet drejtuar besimin (itikadin) sipas dijetarëve të Ehl-i Sunnet ve’l Xhematit. Ky është kushti i parë në robëri ndaj Allahut Teala. Pas kësaj, duhet tentuar që të veprohet sipas urdhrave të fikh-ut. Zbatimit të farzeve duhet dhënë shumë rëndësi. Në çështje të hallallit dhe haramit duhet pasur shumë kujdes.

Ibadetet nafile nuk konsiderohen të rëndësishme aq sa ibadetet farz. Sot, shumica e njerëzve janë duke u kujdesur për ibadetet nafile, e për farzet janë në neglizhencë. Duke u dhënë rëndësi ibadeteve nafile, farzeve nuk u japin rëndësi. Këta, u japin shumë pará atyre që e meritojnë ose nuk e meritojnë, ndërsa atyre që e meritojnë zeqatën, vështirë u vjen t’u japin një dinar. Ata nuk e dinë se një dinar që jepet me nijetin e zeqatës, është më i vlefshëm se mijëra flori që jepen me nijetin e sadakasë nafile. Sepse, dhënia e zeqatës është zbatim i urdhrit të Allahut Teala. Ndërsa në të shumtën e rasteve, në ibadete nafile ka dëshirë të nefsit. Kjo është arsyeja pse në zbatimin e farzeve nuk ka rija (dyfytyrësi). Por, në zbatimin e ibadeteve nafile, mundësia e rija-së është shumë e lartë. Për këtë arsye është parim thelbësor që zeqata të jepet haptas, e nafile sadakaja fshehtas.

Përmbledhje e shkurtër: duhet përshtatur urdhrave të sheriatit, që me këtë të mbrohemi nga ana e dëmshme e dynjasë. Nëse nuk mundemi të braktisim dynjanë në kuptimin e vërtetë, atëherë duhet të mundohemi të braktisim vlerësimin e saj. E kjo bëhet me përputhje sheriatit, me fjalë dhe me punë.

Vetëm Subhan Allahu është që dhuron sukses. Selam atyre që i përshtaten sheriatit.

 

LETRA 396

Kjo letër i është dërguar Mirmah Muhammedit. Të duhen Nakshitë është pasuria e tërë lumturisë.

Allahut hamd dhe tërë Pejgamberëve të Tij selam i qoftë.

Elhamdulillah, gjendja e dervishëve të kësaj ane është shumë e mirë. E vetmja dëshirë prej Subhan Allahut është selameti dhe qëndrimi juaj në rrugën e sheriatit. Vëllai i nderuar ka marrë tarikat nga ky fakir. Meqë nuk u gjet shumë rast për sohbet, mirësia dhe fryti që është pritur me marrjen e tarikatit, nuk është realizuar mjaftueshëm, sepse sohbeti pranohet nga të mëdhenjtë e këtij tarikati si një esencë e rëndësishme; megjithatë, në qoftë se ka mbetur lidhja e dashurisë ndaj tarikatit, edhe kjo është një fatmirësi e madhe. Sepse:

Njeriu është bashkë me ata që i do.
Kuptimi është i qartë.

Në sohbetin e parë, fillestari i aftë përfiton dobi nga ky tarikat ashtu që vazhdimisht zemra e tij është e orientuar drejt Allahut Teala. Ky orientim i vazhdueshëm, për një kohë të shkurtër arrin harrimin e mâsivâ-së (çdo gjë përveç Allahut), dhe, po të jetojë edhe njëmijë vjet, ai nuk sheh tjetër pos Subhan Hakut. Bile, edhe me forcë të provohet t’i përkujtohej atij diçka tjetër pos Allahut, assesi nuk do të ishte e mundur. Kur arrihet në këtë gradë, është bërë hapi i parë. Kur ky është hapi i parë, çfarë të shkruhet për hapin e dytë, tretë, katërt… Pakica është dëshmi e shumicës, pika sjell lajm nga pishina. Qëllimi ynë është të stimulohen shokët. Allahu Teala ju shpërbleftë.

Në bisedë miqësore me Mijan Abdulazizin, na tregoi për dashurinë dhe sinqeritetin e juaj. Selam juve dhe të gjithëve që i janë nënshtruar rrugës së drejtë dhe sunnetit të Pejgamberit s.a.v.s.

 

LETRA 400

Kjo letër është i shkruar Fetihan Afganit. Stimulim për nënshtrim sheriatit dhe sunnetit. Këshilla.

Allahut hamd, e pejgamberëve selam u qoftë. Arriti letra juaj që tregon dashurinë e madhe dhe sinqeritetin e juaj ndaj dervishëve. Allahu Teala ju përcaktoftë rrugë të drejtë mbi këtë dashuri ndaj dervishëve.

Këshilla ime për shokët e lëvdueshëm është t’u nënshtrohen urdhrave sunnetit, dhe të largohen prej bidateve me të cilat Allahu Teala nuk është i kënaqur. Sepse kushdo që e ringjallë një sunnet që është harruar, merr sevapin sa njëqind shehidë. E ti mendo se sa sevape marrin ata që ringjallin një ibadet farz ose vaxhib.

Sipas shumë dijetarëve të med’hebit Hanefi, zbatimi në namaz i tadil-i erkan’it, është vaxhib. Sipas Imam Ebu Jusufit dhe Imam Shafiut është farz. Për disa dijetarë të tjerë të med’hebit Hanefi, është sunnet.

Ja kështu, unë i shpjegova vendimet e med’hebit, kurse tadil-i erkan është duke u harruar në këto kohëra. Ai që e ringjallë sot këtë veprim (tadil-i erkan’in) në rrugë të Allahut i ka sevapet e njëqind shehidëve. Njëjtë është edhe me urdhrat tjerë të Sheriatit, si hallall, haram e mekruh. Thonë se më e vlefshme është të merret një cent prej zullumqarit e t’i kthehet poseduesit, se sa të jepen 200 dukatë sadaka. Gjithashtu thonë se një person, edhe po të ketë ibadete sa pejgamberi, e ta ketë një cent hakun e tjetër kujt, nuk mund të hyjë në xhennet deri se nuk e paguan.

Shkurtimisht, ta zbukurojmë të jashtmen me urdhrat e Sheriatit, pastaj të drejtohemi në të brendshmen tonë që të mos ketë përzierje me gaflet. Të zbukurohet e jashtmja me urdhrat e Sheriatit pa e pasur ndihmën nga e brendshmja, është vërtetë e vështirë. Dhënia e fetvasë është detyrë e dijetarëve. Punë e evliave është ameli. Është bërë domosdoshmëri që t’i jepet rëndësi edhe të brendshmes edhe të jashtmes. Ai që merret me të brendshmen, kurse e lë pas dore të jashtmen – është i devijuar. Edhe gjendjet e tij të brendshme janë istidraxh. Shenja më e mirë për gjendjet e brendshme është kriteri që të zbukurohet e jashtmja me urdhrat e sheriatit. Kjo është rruga e drejtë, rruga e istikametit.

Vetëm me mirësinë dhe dhuratën e Subhan Allahut arrihet në qëllim.

 

LETRA 401

Kjo letër i është dërguar Mulla Bediuddin-it. Shpjegim i kadhasë dhe rizásë.

Allahut hamd dhe robit të zgjedhur të Tij selam i qoftë.

Vërtetë, rob i pëlqyeshëm është ai që është i kënaqur me punën e Rabbit të vet. E ai që hyn nën urdhrat e dëshirave të nefsit është skllav i nefsit. Nëse Rabbi i tij jep urdhër për t’iu prerë koka me thikë, robi duhet të jetë i kënaqur dhe të mos i mungojë buzëqeshja në fytyrë. Me këtë gjendje duhet treguar që është razi (i kënaqur) prej Rabbit të vet. Bile jo vetëm kaq, robi duhet edhe ta shijojë punën e Rabbit të vet. Nëse te ai paraqitet mospëlqim dhe ngushtësi në zemër, ai është larg nga rrethi i robërisë dhe dëbohet nga grada e afërsisë Rabbit të tij.

Sëmundja e mortajës është dëshirë e Allahut, dhe këtë duhet pranuar si dëshirë tonën dhe duhet qenë i kënaqur nga kjo. Në këtë gjendje, nuk duhet qenë i demoralizuar dhe zemërngushtë karshi sëmundjes së mortajës. Sepse kjo punë është e Allahut. Kështu që, çdokush ka një exhel të përcaktuar. Këtu nuk ka as më pak e as më shumë mundësi. Atëherë, çfarë kuptimi ka mërzitja?

Kuptimi përfundimtar është ky: karshi fatkeqësive të kërkohet shëndet prej Allahut, dhe nga zemërimi i Tij të kërkohet strehim prapë te Ai. Sepse rizája e Allahut është në duanë e robit. Ky kuptim është në ajetin:

Rabbi juaj tha: ‘Lutmëni Mua, se do t’ju përgjigjem! (40-Gafir: 60)

Mevlana Abdurreshiti erdhi nga aty dhe na solli lajmet. Allahu ju ruajt juve nga fatkeqësitë zahir dhe batin.

 

LETRA 402

Kjo letër është shkruar për Sejjid Mir Muhubbullah. Përmbanë këshilla.

Allahu Teala, për nder të habibit, Muhammed Mustafasë s.a.v.s., neve dhe juve na bëftë të qëndrueshëm në rrugën e baballarëve të juaj të vlefshëm.

Hamd qoftë, gjendja e dervishëve të kësaj ane është shumë e mirë. Nga Subhan Allahu kërkojmë selamet, shëndet dhe istikamet.

I dashuri shoku im! Koha e ibadeteve po kalon. Në çdo moment, një pjesë e jetës po na shkon, dhe po i afrohemi exhelit (i cili ka kohën e përcaktuar). Nëse sot nuk zgjohemi, nesër përfitimi mund të bëhet vetëm mall dhe pendim. Në këto ditë të numëruara duhet të veprojmë me kujdes, në përputhje me sheriatin e shkëlqyer që të kemi shpresë për të shpëtuar. Është kohë e veprimit, jo e pushimit. Sepse pushimi është fryt i veprimit që është para nesh. Pushimi gjatë veprimit është dëmtim dhe tharje e të mbjellave.

Më shumë nga kjo është dhimbje koke. Nga Subhan Allahu kërkojmë realizimin e lumturisë shpirtërore dhe materiale.

 

LETRA 437

Kjo letër i është dërguar Molla Tahir Bedahsit. Gradat e arritjes dhe përfundimet me namaz, lexim të Kur’anit dhe dhikër.

Allahut hamd dhe robit të zgjedhur të Tij selam i qoftë.

Fillestari i kësaj rruge patjetër duhet të bëjë dhikër. Sepse ngritja e tij është e lidhur për dhikër. Sigurisht që ky dhikër duhet të merret nga një murshid që është kamil dhe mukemil. Edhe në qoftë se ky kusht nuk plotësohet; bërja e virdit (dhikrit) që bëjnë të devotshmit është sevap. Por, ky vird nuk arrit në gradën e afërsisë, gradën e personave mukarrebun.

“Bërja e virdit që bëjnë të devotshmit”; Qëllimisht e përdora këtë shprehje; kjo ka mundësi të bëhet pa ndërmjetësimin e shejhut. Sepse Subhan Haku e edukon personin edhe pa ndërmjetësimin e shejhut, me dhikër – atë e bën nga robërit mukarreb, bile, pa përsëritjen e dhikrit e nderon me gradën e afërsisë dhe është e mundshme hyrja në rrethin e të dashurve (evliave) të Allahut Teala.

Kushtin që e cekëm më lartë se dhikri duhet të merret nga një murshid-i kamil, është nga këndvështrimi i përgjithshëm dhe i zakonshëm. Është në përshtatje me diturinë dhe përvojën. Në qoftë se me mirësinë e Subhan Allahut, përfundon dhikrin, shpëtohet nga zotët e dëshirave dhe në qoftë se nefsi-emare shndërrohet në nefsi-mutmaine, atëherë nuk ka më ngritje me dhikër. Në këtë gjendje vlerën e dhikrit e merr virdi i të devotshmit. Në këtë gradë, ngritja në gradën e afërsisë është e lidhur për leximin e Kur’anit dhe për faljen e namazit me lexim të gjatë. Ajo që më parë është arritur me dhikër, tashmë arrihet me leximin e Kur’anit, e veçanërisht me leximin në namaz. Pasi që vlera e dhikrit përbëhet nga virdet e të devotshmëve, kjo vlerë në fillim është në leximin e Kur’anit. Meqë leximi i Kur’anit është shkak që afron, kjo e merr vlerën e dhikrit në fillim dhe në mes të rrugëtimit.

 Meqenëse dhikri është nga ajetet Kur’anore, nëse ai përsëritet në emër të leximit të Kur’anit, dhe fillohet me dëshirën e përfitimit, dobitë që përfitohen me këtë dhikër janë ato që përfitohen me leximin e Kur’anit. Por, në qoftë se dhikri nuk përsëritet në emër të leximit të Kur’anit, bëhet si ameli (puna/veprimi) i të devotshmit. Çdo amel ka një vend dhe kohë. Në qoftë se kryhet në kohë, bëhet mirë. Përndryshe, edhe po të jetë vetë punë e mirë, të shumtën e herëve bëhet gabim. A nuk e sheh që, p.sh., të lexohet Fatiha në teshehud është gabim; edhe pse kjo sure është Ummu’l-kitab.

Për këtë arsye, në këtë rrugë shejhu është i domosdoshëm. Mësimi i tij është nga punët më të rëndësishme. Përndryshe, udhëtari fluturon dhe humbet, si shembulli i barit të thatë. Njëri nga të mëdhenjtë kështu ka thënë:

“Nëse je i vëngër në fillim,
të duhet një murshid, të të japë drejtim.”

 

LETRA 450

Kjo letër i është dërguar Molla Ibrahimit. Përgjigje në pyetjen rreth hadithit: Umeti im do të ndahet në shtatëdhjetë e tri grupe.

Duhet ditur që grupet që do të hyjnë në zjarr, për të cilat flet hadithi:

Umeti im do të ndahet në shtatëdhjetë e tri grupe/fraksione…të gjithë janë në zjarr përveç njërit…”

do të mbesin aty vetëm për një kohë. Nuk domethënë  që aty të qëndrojnë pafundësisht. Por, për qafirët që janë në kundërshtim me imanin-besimin, është diçka tjetër.

Si përfundim, për besimet e tyre të këqija, domosdoshmërisht të gjithë do të hynë aty, dhe do të vuajnë për aq sa kanë besim të keq.

Por, kështu nuk është me grupin që mbahet i veçantë. Sepse besimi  i tyre i mbron prej vuajtjes së xhehennemit dhe është shkak për të arritur shpëtim. Dikush prej këtij grupi, i cili punon vepra të këqija, edhe në qoftë se nuk falet me pendim ose shefat, është e mundshme që të vuaj aq sa ka gjynahe. Këtu, hyrja në xhehenem e përfshin vetëm atë person që bën gjynahe. Për grupet tjera (d.m.th. për 72 grupet), hyrja në zjarrin e xhehnemit i përfshinë të gjithë. Për grupin e shpëtuar, hyrja në xhehenem përfshinë vetëm personin që punon gjynahe. Shprehja “të gjithë” në hadith është isharet i kësaj deklarate. Përveç kësaj, ky kuptim nuk është i fshehur.

Këto grupe të bidatxhive, pasi që janë prej ehli kibles; deri sa nuk i mohojnë urdhrat konstante të fesë dhe përderisa i pranojnë esencat e domosdoshme të fesë, nuk është me vend të merret guximi për tekfir (të quhen qafirë). Lidhur me këtë, dijetarët kanë thënë:

Nëse gjenden 99 arsye për paraqitjen e kufrit lidhur me një çështje, kurse gjendet vetëm një arsye që është kundër, kjo arsye duhet të merret parasysh dhe mos të gjykohet kufr.

Të vërtetën e di vetëm Subhan Allahu, dhe fjala e Tij është më e sigurtë. E gjithashtu, është mirë të dihet se:

Të varfrit e këtij ummeti do të hynë në xhenet gjysmë dite para të pasurve. (Tirmidhi, nr. 2641)

“Gjysmë dite” e cekur në hadith, në llogaritjen e kësaj bote ka kuptimin pesëqind vjet. Sepse një ditë (e kësaj bote) tek Allahu është njëmijë vjet. Lidhur me këtë, në një ajet thuhet:

Një ditë te Rabbit yt është sa njëmijë vjet, si llogaritni ju. (22-Haxhxh: 47)

Ky ajet është dëshmi e kuptimit që ne e shpjeguam. Vlerësimi i kësaj periudhe është lënë në diturinë e Allahut Teala. Sepse aty, në kuptimin e njohur për ne, nuk ka as ditë, as natë, e as vite.

Me shprehjen “të varfër”, nënkuptohet i varfri i durushëm që i mbanë urdhrat e sheriatit dhe qëndron larg nga ndalesat. Të varfrit i kanë nivelet dhe gradat e ndryshme, njëri është më lartë se tjetri. Ndërsa si niveli më i lartë mund të përfytyrohet  grada fena. Grada fena është humbja dhe harrimi i çdo gjëje tjetër, përpos Allahut Teala.

 I varfri që i mbledh të gjitha gradat në vete është më i vlefshëm se ai që ka arritur në disa grada. Ndokush që jeton në varfëri dhe është në gradën fena, është më i vlefshëm prej atij që nuk jeton në varfëri e është në gradën fena. Këtë duhet kuptuar mirë.

 

LETRA 466

Kjo letër i është shkruar Han Xhihan-it. Nënshtrim sheriatit dhe kacafytje me armiqtë e fesë.

Allahu Teala ju dhuroftë sukses në bërjen e gjërave me të cilat Ai është razi. Për hir të Resulallahut s.a.v.s., ju ruajt nga fatkeqësitë dhe telashet, ju bëftë të shenjtë dhe të nderuar.

“Lumturinë e dy botëve, shfaqi në fushëbetejë;
Ai që këtë nuk e bën, trimëria sa do t’i vlejë?”

Padyshim, nëse kënaqësitë e dynjasë dhe mirësitë e përkohshme përdoren me qëllimin e veprimit në rrugën e sheriatit-garra (sheriatit të shkëlqyer), vetëm atëherë  nga to përfitohen të mirat, dhe këto mirësi të dynjasë bashkohen me mirësitë e ahiretit. Nëse nuk bëhet siç treguam, atëherë vlerësimi i tij bëhet si sheqeri që është mbuluar me helm, vetëm budallai mashtrohet me këtë. Nëse nuk shërohet me kundërhelmin e Absolut Hakim Dhat-it dhe nëse nuk shërohet ëmbëlsia me urdhrat dhe ndalesat e hidhura të sheriatit, është shumë gjynah.

Përmbledhje e shkurtër: Pasuria e përjetshme përfitohet me një veprim më të vogël. Bile, me përputhje sheriatit që është ndërtuar mbi lehtësim, edhe me një lëvizje të vogël është e mundur. Por, edhe për humbjen (e pasurisë së përjetshme) një boshllëk është i mjaftueshëm. Atëherë duhet përdorë logjikën. Pasuria e përjetshme nuk duhet të ndërrohet si ndërrojnë fëmijët arrat dhe bonbonet.

Hyzmetin që jeni duke e bërë, nëse e bashkoni me urdhrat e sheriatit, e bëni një veprim të pejgamberëve edhe këtë fe të fortë e ndriçoni dhe e lartësoni. Ndërsa ne dervishët, me vite të tëra të punojmë dhe të na vuaj shpirti, nuk mundemi të arrijmë në këto veprime të juaja.

“Lumturinë e dy botëve, shfaqi në fushëbetejë;
Ai që këtë nuk e bën, trimëria sa do t’i vlejë?”

Allahu im, na bëj neve të suksesshëm në punë, të punojmë ashtu si Ti do dhe që Ti të jesh razi.

Në fund të kësaj të ceki: Haxhe Muhammed Said dhe Haxhe Muhammed Eshrefi që ju sjellin këtë letër, janë shokë të veçantë. Në qoftë se për gjendjen e tyre kujdeseni, këta dervishë bëhen mirënjohës ndaj jush.

Puna juaj në këtë rrugë dhe emri juaj, të lartë u bëfshin.

 

LETRA 467

Kjo letër i është shkruar Memrizhan Afgan-it. Epërsia e varfërisë ndaj pasurisë

Allahut hamd dhe robit të zgjedhur të Tij selam i qoftë.

Vëllai ynë Memrizhani ka ikur prej vuajtjes së varfërisë dhe është strehuar te të pasurit. Ai ka dëshiruar të mirat dhe kënaqësitë e pasurisë.

“Inna lillahi ve inna ilejhi raxhiun”
Të Allahut jemi dhe vetëm tek Ai do të kthehemi! (2-Bekare: 156)

Sa larg nga mendja është ky qëndrim. Me arritjen e pikës së fundit në mesin e të pasurve në këtë dynja bëhesh shumë i pasur. Ta zëmë se arritët në këtë pikë. Mendoni – çka përfitoni me këtë? Cilën madhështi e përfitoni me këtë? Një copë kafshatë e keni arritur edhe në gjendje varfërie, e tani po hani kafshatën me më shumë yndyrë. Por kafshata përfundon, si në varfëri, ashtu edhe në pasuri. Mendoni mirë se çka keni humbur dhe çka keni dëmtuar. Jeni duke shkuar drejt falimentimit.

“Ai që pëlqen dëmin, nuk meriton përkujdesje.”
Dhe me këtë ju jeni në gjendje që nuk meritoni përkujdesje.

Duhet punuar për të mos u ndarë nga rruga e drejtë, të mos braktiset sheriati dhe të mos humbet shpresa nga detyrat e brendshme. Edhe po të jetë vështirë, këto punë të bëhen bashkë. Kjo njihet si bashkim i dy të kundërtave.

Pasi vetë keni zgjedhur këtë gjendje, juve ju takon hyzmeti i portierit. Në qoftë se nijeti juaj përmirësohet, atëherë edhe kjo është betejë dhe punë e mirë. Por përmirësimi i nijetit është shumë i vështirë. Sot, në kuptimin e përgjithshëm, ju jeni në një hyzmet të mirë, por nesër ju japin një hyzmet tjetër që mund të jetë gjynah.

Përmbledhje e shkurtër: Puna është e vështirë, duhet mbledhur mendtë në kokë.

I Dërguari ka për detyrë vetëm t’ju kumtojë. (5-Maide: 99)

 

LETRA 481

Kjo letër i është shkruar Kadi Musasë. Inkurajim përshtatjes sheriatit dhe sohbet me miqtë e zemrës.

Allahut hamd i qoftë, salat dhe selam Resulit të Allahut. Edhe për ju jam duke u lutur.

Këtë më duhet të ju njoftoj; se duhet të jemi falënderues për gjendjet e dervishëve këtu. Dërgimi i letrës shumë të vlefshme përmes Dervish Rahim Alisë është arsye për gëzimin tonë. Allahu Teala ju nderoftë me lumturi dhe me udhëzim të drejtë.

Në letër kërkohet këshillë; Evlad, këshillë është feja dhe përshtatja sunnetit të Zotërisë së gjithësisë, Resulallahut s.a.v.s.!

Në thelb, përshtatja ka disa pjesë. Një prej këtyre pjesëve është zbatimi i urdhrave të sheriatit. Për pjesët tjera, ky fakiri u ka shkruar disa shokëve në detale dhe i ka shpjeguar ato. Do të kërkoj që këto letra të ju dërgohen juve, inshallah.

 Përmbledhje e shkurtër: Në këtë tarikat, bërja i dobishëm dhe përfitimi nga burimi është përmes sohbetit. Fjalët dhe shkrimi nuk janë të mjaftueshme për sohbet. Hazret Haxhe Nakshibend (Kuddise Sirruhu) ka thënë: “Tarikati jonë është sohbeti.”

Epërsia e as’habëve të Resulallahut s.a.v.s. mbi evliatë e këtij ummeti është në sohbet. Kjo është epërsi aq e lartë, sa që asnjëri prej evliave nuk mund ta arrijë në gradën e një as’habi, edhe po të jetë Uvejs el-Karani. Dëshira jonë është që vëllezërit të bëjnë dua për të shpëtuar me iman. 

O Rabbi ynë, na jep mëshirë nga ana Jote dhe përgatitna për sjellje të drejtë! (18-Kehf: 10)

Rahim Aliu është dervish i qetë dhe me zemër të pastër. Allahu Teala mos e ndaftë atë nga rruga e drejtë. Veselam.

 

LETRA 482

Kjo letër i është shkruar Mevlana Is-hak b. Kadi Musasë. Inkurajim për sohbet (bisedë fetare) me miqtë e zemrës.

Allahut hamd dhe robit të zgjedhur të Tij selam i qoftë.

 Arriti letra e ndershme që keni dërguar me Dervish Rahim Alinë. Jemi të lumtur që letra përmban lajme të mira dhe të gëzueshme. Haxhe Ahrari (k.s.) tregonte: 

“Ishim bashkë me një xhemat të dervishëve. U qel muhabeti për kohën kur duatë pranohen në ditën e Xhumasë. Nëse është e mundur të arrihet ai moment (ajo kohë), çka do të ishte kërkesa prej Allahut Teala? Në këtë çështje çdokush tha diçka. Kur erdhi radha te unë, kështu thashë: ‘Duhet kërkuar sohbet me miqtë e zemrës. Sepse të gjitha lumturitë ekzistojnë brenda tij’.”

Jemi duke pritur dua prej vëllezërve.

O Rabbi ynë, përsose dritën tonë dhe falna ne! Vërtet Ti je i Fuqishëm për çdo gjë. (66-Tahrim: 8)

Selam atyre që nuk ndahen nga sheriati i Muhammed Mustafasë s.a.v.s.. Atij dhe familjes së tij salat dhe selam.

 

LETRA 517

Kjo letër i është dërguar Shejh Hasan el-Berkit. Ringjallja e sunnetit dhe largimi prej bidateve.

Hamd i bëhet vetëm Allahut. Për robët e Tij të zgjedhur, selam qoftë.

Arriti letra e vëllait tim Shejh Hasanit, shumë u gëzova. Allahu Teala ta zbukuroftë gjendjen tënde. Letra e juaj ishte e mbushur me dituri dhe marifete, duke lexuar më shtohej gëzimi edhe më shumë. Subhan Allahut i qoftë hamd. Të gjitha dituritë dhe marifetet janë të drejta. Janë përshtatshëm Kur’anit dhe sunnetit dhe në përputhje me besimin e ehli sunnetit. Allahu Teala ju dhuroftë qëndrueshmëri në rrugë të drejtë. Ai ju arriftë në caqe të larta.

Kishe shkruar në një pjesë për heqjen e bidateve. Sa nimet i madh është që një person të eliminojë një bidat, t’ia arrijë qëllimit për ringjallje të një sunneti, në këtë kohë kur ka presion të errësirave dhe bidateve. Ka një hadith lidhur me këtë:

Kush ringjallë një sunnet të harruar, atij i jepet sevapi i 100 shehidëve.

Madhësia e këtij veprimi kuptohet edhe nga shkalla e shpërblimit. Por, këtu është një hollësi për të cilën duhet pasur kujdes, që të mos zgjohet fitna. Një e mirë të mos bëhet shkak për shumë të këqija. Sepse jemi në ahir zaman (kohën e fundit). Është një kohë e islamit dhe imanit të pafuqishëm.

Vesselam.